Dit lees je in het seksualiteitsnummer van de lage landen

Nederland en België zijn wereldwijd voorlopers in de maatschappelijke en culturele omgang met seksualiteit. Maar een zeker gevoel van ongemak is nooit verdwenen en lijkt zelfs weer te groeien. Hoe dat precies zit, lees je in ‘Hoe bevrijd is onze seksualiteit?’, het themadossier in het nieuwe nummer van de lage landen. Presentatie op 30 november in Brussel.

Aan de ene kant groeit het onbehagen over de seksualisering van de samenleving, aan de andere kant klinkt de roep om diversiteit op het vlak van seksuele beleving en gender steeds luider. Het nieuwe nummer van de lage landen beweegt zich in dat maatschappelijke spanningsveld.

Welke plaats neemt seksualiteit in onze samenleving in? Hoe is dit historisch geëvolueerd? En hoe zie je dat terug in de literatuur, de kunst en de taal? Ontdek het in het dossier ‘Hoe bevrijd is onze seksualiteit?’.

Baken van bevrijding, onbehagen blijft

Voor de Tweede Wereldoorlog waren Nederland en België nog diepgelovige en conservatieve samenlevingen, vandaag behoren ze op het vlak van seksuele rechten tot de meest liberale landen ter wereld. Wannes Dupont beschrijft hoe het gedachtegoed van een kleine kring seksuele hervormers uitgroeide tot de nieuwe maatschappelijke consensus – en hoe die nu weer ter discussie staat.

Toen prostitutie sekswerk werd

Zeker, de Lage Landen zijn seksueel bevrijd. Maar rond betaalde seks blijft het taboe intact: anno 2023 is prostitutie dan wel gelegaliseerd in Nederland en gedecriminaliseerd in België, toch is de normalisering van ‘seks voor geld’ nog lang geen feit, zegt Magaly Rodríguez García.

Pornografie, vriendin of vijand?

‘Porno is vrouwenhaat’, riepen feministen bij betogingen in de jaren 1980. Vandaag maken ze zelf vrouwvriendelijke seksfilms. Bevrijdend of toch onderdrukkend? Pornografie is nog altijd een twistpunt onder feministen, ziet Heleen Debruyne.

Zonder mannetje

Een bekend scenario in de pornografie is lesbische seks als voorspel naar de heterobeurt, waarbij een man het karwei afmaakt. In de Nederlandse literatuur heeft die mannelijke blik afgedaan. Maaike Meijer leest bij Tobi Lakmaker, Maartje Wortel, Hanna Bervoets en A.F.Th. van der Heijden over vele vormen van lesbische seks: gepassioneerd en ongeremd, maar ook vanzelfsprekend en ongedwongen. En vooral: zonder mannetje.

Lustobject man

Over mannen gesproken: waarom is erotisch mannelijk naakt in de moderne beeldende kunst veel minder aanwezig dan vrouwelijk naakt, vraagt Maria Vlaar zich af.

Seks, films en censuur

Het (vrouwelijke) naakt en de openlijke seks in Blue Movie, Mira en Turks fruit hielpen Nederland mee aan zijn progressieve reputatie. Legendarisch waren de verhalen over bussen met Vlaamse cinefielen die net over de grens naar gewaagde films gingen kijken. Opvallend genoeg was de filmkeuring in Nederland juist minder tolerant dan in België, schrijft Daniël Biltereyst.

K*twoorden en kl*tetaal

Ooit spraken we over fallus en schede, vandaag zijn seksueel getinte woorden zo alomtegenwoordig dat we niet opkijken van tegenstrijdigheden als kutvent of klotewijf. Toch is ook in onze taal het ongemak nooit echt verdwenen – en misschien zelfs terug van weggeweest, stelt Nicoline van der Sijs vast.

Presentatie op 30/11 in Brussel

Op donderdag 30 november wordt het nieuwe nummer van de lage landen gepresenteerd bij deBuren in Brussel. Lode Delputte spreekt met Heleen Debruyne, Magaly Rodríguez García, Maaike Meijer en Maria Vlaar over seksualiteit, cultuur en samenleving in de Lage Landen. Gratis toegang. Inschrijven via deze pagina.

Verder in de lage landen

• Waarom uitgevers het liefst zwijgen over sensitivity readers

• Hoe het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden uiteenviel

• James Ensor, rebel van alle tijden

• De politieke pijn van theatermaker Naomi Velissariou

• Geschiedenis als glijmiddel voor natievorming

• Voeren na de taalstrijd

• De populisten maken de Europese politiek weer spannend

• Twintig recensies: o.a. De Reynaert van Frits van Oostrom; de Willem van Oranje-boeken van René van Stipriaan; de biografieën van Paul van Ostaijen en Martinus Nijhoff; romans van Bregje Hofstede, Tommy Wieringa, Maud Vanhauwaert en Koen Peeters; essays van Connie Palmen, Niña Weijers en Arnon Grunberg; filosofie van Martha Claeys en Thomas Hertog; poëzie van Peter Verhelst en Robin Block

Deze pennen schreven mee aan de lage landen 4/2023: Daniël Biltereyst, Johan Braeckman, Femke Brockhus, Chris Ceustermans, Evelyne Coussens, Willem de Bruijn, Heleen Debruyne, Caroline de Gruyter, Steven Delarue, Jozef Deleu, Lieven Desmet, Maarten Dessing, Carl De Strycker, Liesbeth D’Hoker, Wannes Dupont, Jos Geysels, Joep Leerssen, Guido Marnef, Maaike Meijer, Eric Min, Jos Nijhof, Magaly Rodríguez García, Lisa Rooijackers, Sibo Rugwiza Kanobana, Herr Seele, Daan Stoffelsen, Hendrik Tratsaert, Pieter Trogh, Anne van den Dool, Nicoline van der Sijs, Bart Van der Straeten, Yra van Dijk, Ilse van Oosten, Jan Vantoortelboom, Lodewijk Verduijn, Koen Vergeer, Marnix Verplancke, Maria Vlaar, Janneke Weijermars.