NLDit lees je in het taalnummer van ‘de lage landen’
Onze taal is levende materie waarover we het misschien nooit echt eens worden. Dat lees je in ‘Nederlands is een werkwoord’, het themadossier van het nieuwe nummer van de lage landen.
Het debat over onze taal valt nooit stil. Daarover lees je in het dossier ‘Nederlands is een werkwoord’ in het nieuwe nummer van de lage landen. Je vindt er stukken over genderbewust Nederlands, verengelsing van het hoger onderwijs, moeilijk te verzoenen visies op taal en een nieuwe ontwikkeling: digi-taal.
Je leest er ook een pleidooi voor meer empathie met anderstaligen die een accent hebben en een oproep tot een minder op Nederland gerichte neerlandistiek. Naast het dossier gaat het over vrijmetselarij, een stukje vervaagd protestants verleden, samenleven in tijden van identiteitspolitiek en de Indische letteren.
Waarom we het nooit eens worden
We spreken allemaal Nederlands, maar sommigen spreken Belgisch-Nederlands, anderen Nederlands-Nederlands en nog weer anderen Surinaams-Nederlands. Zo luidt de consensus die de Taalunie mee uitdraagt. Marc van Oostendorp ontmaskert die consensus als een politieke constructie. Wat betekent dat voor de standaardtaal? Hoe anders kijken de diverse landen en regio’s naar het Nederlands?
Hen in het enkelvoud
Zij/haar, hij/hem, die/hen: je voornaamwoorden vermelden op sociale media en in e-mails is stilaan normaal. Sinds kort is er een set taaladviezen over genderbewust taalgebruik: niet alleen voornaamwoorden, maar ook vrouwelijke functie- en beroepsnamen en ‘neutrale’ aansprekingen in brieven. Waar staan we in 2023?
Een beetje meer empathie, graag
Suzanne Voets, winnares van het Groot Dictee van de Nederlandse Taal 2021© Marcel Krijgsman
Moedertaalsprekers van het Nederlands moeten zich toleranter en empathischer opstellen tegenover anderstaligen en verder luisteren dan hun accent, betoogt Christopher Joby, neerlandicus uit Norwich.
Waarom Nederland niet het centrum is
Nederlands mag niet langer het centrum van het Nederlands en de studie ervan zijn, vindt Geert Buelens. We moeten andere woorden gebruiken om het over onze taal en literatuur te hebben, schrijft hij in zijn pleidooi voor een neerlandistiek zonder centrum. Die moet niet alleen uitmonden in een diverser en gedekoloniseerd curriculum, maar ook in een nieuwe literatuurgeschiedenis.
Okeej chilluh
Terwijl sommige varianten van het Nederlands uitsterven, komen er ook nieuwe bij. Relatief recent is de digi-taal. Vooral jongeren gebruiken deze geschreven (liever: getypte) variant voor informele communicatie via nieuwe en sociale media. Ookeej chilluh: is digi-taal een vorm van taalverloedering?
De digi-taal van millennials en Gen Z
Verengelsing? Ja, met mate
Campus Aula aan de UGent© Nic Vermeulen
‘Doorgeslagen’ is het woord dat je het vaakst hoort wanneer het gaat over het Engels in het hoger onderwijs van de Lage Landen. Maar hoe is de situatie nu echt? Terwijl Nederland klaar lijkt voor een strengere aanpak door de overheid, verlangt Vlaanderen juist naar meer vrijheid in de keuze voor Engels.
Nederlands in het buitenland
Er is meer dan één variant van het Standaardnederlands. Welk Nederlands moeten buitenlandse studenten dan aangereikt krijgen? Veel hangt af van het niveau van de studenten, maar ook de afkomst en opleiding van de docenten blijkt een belangrijke rol te spelen.
Bekijk hieronder de trailer van ons nieuwste nummer:
Verder in ‘de lage landen’
Uitgevaagd verleden. Twee Antwerpse monniken belandden vijfhonderd jaar geleden op de brandstapel vanwege hun lutherse geloofsopvattingen. Hun martelaarsdood herinnert ons aan een vergeten stukje verleden van de Lage Landen: het lutheranisme en calvinisme bloeiden eerst in het Zuiden, met Antwerpen als brandpunt. Die zestiende-eeuwse realiteit vervaagde en in de beeldvorming kwam het katholieke Zuiden tegenover het protestantse Noorden te staan.
Samen schaatsen. Filosofe Marjan Slob schreef een essay over identiteitspolitiek, gelijk hebben en samenleven. Dat laatste zal nooit een zachtzinnige affaire zijn, schrijft ze. De hamvraag is: hoe kun je een ander mens ervaren als iemand die op jou lijkt en met wie je een wereld deelt, en tegelijk als een wezen dat van jou verschilt?
Twee benen van dezelfde passer. Jozef Asselbergh, voormalig grootmeester van het Grootoosten van België, schetst de verschillen tussen de vrijmetselarij in Nederland en België en hoe die historisch gegroeid zijn. Waar Nederland vooral naar de Angelsaksische traditie kijkt, past België in de Franse of ‘liberale’ overlevering.
Vermeers vrouwen. De massale belangstelling voor de Vermeer-expo in het Rijksmuseum contrasteert fel met de verstilde doeken van de kunstenaar. In zijn schilderijen van briefschrijvende vrouwen hoort auteur en kunsthistoricus Gerdien Verschoor hun pennen krassen op het papier, in een wereld die verder doodstil is.
Kleur bekennen. Twee recente boeken gooien ons beeld van de Indische letteren om: geen nostalgie of witte onschuld meer, maar blootlegging van de ongelijke machtsrelaties in de koloniale samenleving. Neerlandicus Reinier Salverda situeert de titels in hun literaire en historische context, en plaatst kritische kanttekeningen.
En ook nog:
PFAS als splijtstof tussen Vlaanderen en Nederland
Ellen Deckwitz, militant voor de poëzie
De hoopvolle droefenis van singer-songwriter Maaike Ouboter
De conflictkomedies van George & Eran
Grensoverschrijdende televisieseries
Derby der Lage Landen: Aafke Romeijn en Herr Seele
GERECENSEERD: Maaike Neuville – Zij. | Gijs Wilbrink – De beesten | Femke Brockhus – Kleine haperende vluchten | Yves Petry – Overal zit mens | Oek de Jong – Man zonder rijbewijs | Frank Vande Veire – Het einde van alle straten | Mirjam van Hengel – Dola. Over haar schrijverschap en de hele mikmak | August Willemsen – Braziliaanse brieven | Iduna Paalman –Bewijs van bewaring | Babeth Fonchie Fotchind – Plooi | Willem Jan Otten – Diepe eb | Sjoerd van Faassen en Hans Renders – Ik sta helemaal alleen. Theo van Doesburg 1883-1931 | Jean Blaute – Met vallen en opstaan. De memoires | Lotfi El Hamidi – Generatie 9/11 | Gert Oostindie & Wouter Veenendaal – Ongemak. Zes Caribische eilanden en Nederland | Willem Otterspeer – De stad, de dood en de dichters | Edwin Klijn & Robin te Slaa – De NSB. Twee wereld botsen, 1936-1940
Deze pennen schreven mee aan de lage landen 1/2023: Jozef Asselbergh, Geert Buelens, Peter Daerden, Lise Delabie, Lode Delputte, Laurent De Maertelaer, Maarten Dessing, Bruno De Wever, Liesbeth D’Hoker, Piet Gerbrandy, Ingrid Glorie, Christopher Joby, Guido Marnef, Eric Mijts, Jos Nijhof, Tijl Nuyts, Miet Ooms, Mohamed Ouaamari, Aafke Romeijn, Lisa Rooijackers, Reinier Salverda, Marjan Slob, Dirk Steenhaut, Daan Stoffelsen, Hendrik Tratsaert, Aleid Truijens, Dirk Vandenberghe, Anne van den Dool, Bart Van der Straeten, Guido Vanheeswijck, Tomas Vanheste, Marc van Oostendorp, Lieke Verheijen, Gerdien Verschoor, Karin Wolfs
nl
