Context bij cultuur in Vlaanderen en Nederland

Publicaties

Context bij cultuur in Vlaanderen en Nederland

Reeks

Willem Frederik Hermans

Op 1 september 2021 zou Willem Frederik Hermans 100 jaar oud zijn geworden. Op deze pagina brengen we onze archiefstukken samen over de schrijver van onder andere Nooit meer slapen en De donkere kamer van Damokles.

Voor abonnees
literatuur

Geen vrolijke wetenschap. Het onverbiddelijke wereldbeeld van Willem Frederik Hermans

Op zijn veertiende kreeg Henk Pröpper van zijn moeder een exemplaar van De donkere kamer van Damokles van Willem Frederik Hermans. Wat de lectuur van dat boek, en, bij uitbreiding: heel Hermans' oeuvre, voor hem betekende, leest u in dit persoonlijke essay. De boodschap van Hermans is geen vrolijke, maar wel een die diepe sporen nalaat. “Sterker dan veel romantische, idealistische verhalen installeert de koude, zinloze wereld van Hermans het verlangen naar kritische zin, naar negentiende-eeuwse hoffelijkheid en krankzinnige goedheid, naar vlijmscherpe analyses die niet meebuigen met de algemene teneur.”

Voor abonnees

Wat er overblijft. Over het oeuvre van Willem Frederik Hermans

Hier ligt de oorsprong van Hermans' schrijverschap: de ultieme poging zich met de eigen visie op de werkelijkheid bestaansrecht te verwerven. Deze inzet bepaalt ook het gedrag van zijn personages, heeft consequenties voor zijn ideeën over literatuur en voor zijn verteltechniek en verklaart veel van het weerbarstige optreden in het openbaar, waardoor hij beroemd en berucht werd. In het besef slechts een beperkt zicht te kunnen bieden op een oeuvre dat bij alle consistentie zeer gevarieerd is, zal ik een en ander in het vervolg toelichten.

Voor abonnees

Sneeuwballen gooien in een tropisch oerwoud. Over de brieven van Reve en Hermans

Bespreking van de correspondentie tussen Willem Frederik Hermans en Gerard Reve (Willem Frederik Hermans & Gerard Reve, Verscheur deze brief! Ik vertel veel te veel. Een briefwisseling, De Bezige Bij / Willem Frederik Hermans Instituut, Amsterdam, 2008, 316 p. Bezorgd door Nop Maas & Willem Otterspeer).

Voor abonnees
kunst
0 min leestijd

De genadeslag van de waarheid. De verfilming van “Publieke werken” en “Nooit meer slapen”

“Waar wij vandaan kwamen, daar was het graven nat”, vertelt Klein Pet, de zoon van een joodse turfgraver in de proloog van Thomas Rosenbooms met de Libris Literatuur Prijs bekroonde roman Publieke werken (2000). Van het Drentse laagveen trekt zijn familie eind negentiende eeuw naar het droger gelegen, beloftevolle Hoogeveen. En later, aangespoord door de boven zijn stand getrouwde apotheker Anijs, gaat het met hulp van diens Amsterdamse neef Vedder overzees, naar Amerika. Deze Vedder zet zichzelf door een tragisch misverstand, gepaard aan misplaatste koppigheid, nodeloos klem. Dat komt hem duur te staan.

Ook Alfred, de vijfentwintigjarige geoloog in Willem Frederik Hermans’ klassieker Nooit meer slapen (1966)2, trekt van laagland naar hoogland; van Nederland naar Noorwegen, op zoek naar bewijs voor zijn theorie dat de meren daar niet door smeltend ijs, maar door ingeslagen meteorieten zijn gevormd. Ook zijn inzet is hoger dan goed voor hem is, bepaald door de erfenis van zijn overleden vader en de overspannen verwachtingen van zijn moeder. En dus zal ook hij vallen.

In beide boeken is het oog van de ander bepalend voor het zelfbeeld van de hoofdpersonages. Ook zelftwijfel is in beide boeken een dragend thema. Wetenschappelijke vooruitgang en persoonlijke crisis gaan hand in hand. Beide schrijvers komen tot de ronduit ontluisterende conclusie dat de mens evenmin greep heeft op zijn lot als op zijn (in de ogen van anderen weerspiegelde) zelfbeeld. Status en bewondering zijn geen afdwingbare zaken, en wanneer zij toch worden nagestreefd leidt dit tot een ongelukkige vervorming van het ik.

Tegen deze achtergrond is het interessant te zien wat de filmmakers met de beide boeken hebben gedaan. Opmerkelijk verschil is dat zij beiden een meer romantische invalshoek kozen, en tot een optimistischer slotakkoord komen.

"

Voor abonnees

Van boek naar wereld. Tien jaar na de dood van W.F. Hermans

In dit stuk n.a.v. de tiende verjaardag van de dood van Willem Frederik Hermans worden de activiteiten voorgesteld die n.a.v. deze verjaardag georganiseerd worden: het boek “Richard Simmillion”, de inhuldiging van een standbeeld van Hermans, de eerste delen van het verzameld werk van Hermans en de cd-box Archief Willem Frederik Hermans.

Voor abonnees

De tijd gaat snel, gebruik hem wel

Bespreking van de nieuwste roman van Willem Frederik Hermans, \Een heilige van de horlogerie\", De Bezige Bij, Amsterdam, 1987. Kern van het boek is \"de botsing tussen twee vormen van tijdsbeleving: de cyclische en (…) de dynamische\"."

Voor abonnees

Zeeuws meisje in den vreemde

Deze nieuwe roman van Hermans is zeer de moeite waard, zij het dat het boek de geladenheid mist van het vroege werk. Daartegenover staan de geraffineerde constructie en de interessante standpunten. Willem Frederik Hermans, \Au pair\", De Bezige Bij, Amsterdam, 1989."

Voor abonnees

Koen Vermeiren over Hermans

Bewerking van de dissertatie van Koen Vermeiren over de relatie tussen Hermans en Wittgenstein. Het werk van Hermans wordt vanuit twee begrippen uit de filosofie van Wittgenstein geanalyseerd: het taalspel en de levensvorm. Koen Vermeiren, \Willem Frederik Hermans en Ludwig Wittgenstein\", Hes-uitgevers, Utrecht, 1986."

Aanmelden

Registreer je of meld je aan om een artikel te lezen of te kopen.

Sorry

Je bezoekt deze website via een openbaar account.
Je kunt alle artikelen lezen, maar geen producten kopen.

Belangrijk om weten


Bij aankoop van een abonnement geef je toestemming voor een automatische herabonnering. Je kunt dit op elk moment stopzetten door contact op te nemen met emma.reynaert@onserfdeel.be.