NLWil je als Nederlander een huis, zoek dan een Vlaamse partner
Een huis vinden in Vlaamse steden mag geld en geduld vergen, in vergelijking met de Nederlandse huizenmarkt is de Belgische een wonder van toegankelijkheid. Dat ervoer Anouk van Kampen, voormalig België-correspondent van NRC die in Gent bleef plakken.
Het héle huis? Aan de voordeur staart een Nederlandse vriendin verbijsterd naar de gevel van mijn nieuwe Gentse woning. Ja, het hele huis is echt van ons. We hebben geen huisgenoot, ik heb mijn beide nieren nog en ik had er zelfs niet eens een “rijke vriend” voor nodig, zoals de Nederlandse minister van Wonen Hugo de Jonge (CDA) een jonge vrouw onlangs adviseerde die met geen mogelijkheid aan een huis kon komen. Gewoon een vriend was genoeg. De vriendin kijkt erbij alsof ik de Lotto heb gewonnen. Je zou bijna vergeten dat ik nog een schuld bij de bank heb uitstaan.
Na zes jaar in België sta ook ik er regelmatig nog van te kijken dat iemand met een modaal inkomen zoals ik ‘zomaar’ een woning kan vinden. We moesten er tientallen overvolle bezichtigingen met stellen precies als wij voor doorstaan, werden acht keer met tienduizenden euro’s overboden, maar als je in Amsterdam hebt gewoond, begin je wonen als een luxe te zien. Ik verhuisde daar in twaalf jaar tien keer naar een nieuwe woning. Antikraak, onderhuur, studentenwoning, jongerenwoning: ik knoopte de tijdelijke contracten aan elkaar en eindigde in een huurwoning die de helft van mijn inkomen kostte maar waar ik me toch een mazzelaar mee waande. Kopen, daar dacht ik niet eens aan.
Toen ik naar België kwam, was het ineens voorbij met smeekbedes naar woonverenigingen, met de zoveelste Facebook-oproep, met hopen op de vermogende familie van een kennis of een ander klein wonder. In Brussel had ik de woningen voor het uitkiezen en moesten de makelaars mij overtuigen. In Gent kon ik eerst pal in het centrum een huurappartement vinden en nu is daar een echt koophuis.
Voor Belgische vrienden lijkt het een logische opeenvolging van stappen als het leven je een beetje toelacht: studeren, op kamers, een baan vinden, huren, sparen en uiteindelijk kopen. In Nederland is dat een pad dat voor weinigen is weggelegd, laat staan voor de miljoen mensen onder de armoedegrens die het land volgens het Centraal Planbureau binnenkort zal tellen.
Zet die kilometerstraal op Tinder maar op maximaal
De gemiddelde huurprijs voor een studentenkamer was in Nederland vorig jaar ruim € 530. De wachtlijst voor een studentenwoning is soms langer dan de studententijd duurt en steeds meer studenten blijven uit noodzaak thuis wonen. Voor sociale woningen is de wachttijd gemiddeld dertien jaar, terwijl het aantal sociale woningen wel al jaren wordt afgebouwd.
Pas nu lijkt bij bestuurders door te dringen wat er aan de hand is, maar wetten die de uit de hand gelopen markt proberen te beheersen, komen rijkelijk laat. Vastgoedbeleggers beheersen de markt. Voor Nederlandse huurwoningen betaal je gemiddeld meer dan € 1.240 per maand en de prijzen van koopwoningen zijn in negen jaar verdubbeld. Dat die nu weer iets dalen, is als je het zo bekijkt nauwelijks positief te noemen – laat staan voor de mensen die vorig jaar nog een exorbitant duur huis aankochten dat nu onder water staat.
Wil je een huis? Kom hier wonen, zeg ik weleens tegen Nederlanders. Een niet zo serieus bedoelde opmerking die overigens voor sommigen wél realiteit is: in de grensstreek zien ze de laatste jaren het aantal Nederlanders toenemen dat daar op zoek gaat naar een woning vanwege de wooncrisis in eigen land. Misschien een suggestie voor de volgende keer dat Hugo de Jonge een ‘grap’ maakt: geen rijke, maar een Vlaamse vriend. Zet die kilometerstraal op Tinder maar op maximaal.
Verkommerde sociale woningbouw die in 1922 in opdracht van de Gentse Maatschappij voor Goedkope Woningen aan de Sint-Bernadettestraat werd gebouwd en een eeuw later werd gesloopt.© Philippe Ampe
Tijd dus dat Nederland het lichtende voorbeeld van Vlaanderen volgt? Nou, nee. Naast de dikke onvoldoende van de noorderburen oogt de situatie in Vlaanderen enigszins rooskleuriger, maar ook hier is die niet om over naar huis te schrijven (mocht je zo gelukkig zijn om dat te hebben).
Studentenkoten van universiteiten kunnen aankomend jaar tot 35 procent duurder worden. Sociale huurwoningen hebben misschien een kortere wachttijd, maar er zijn er ook nauwelijks: ongeveer 6 procent van de totale woningvoorraad, tegenover zo’n 30 procent in Nederland. Mensen zijn dus overgeleverd aan de private huurmarkt, maar daar wordt onder het mom van selectie gediscrimineerd, blijkt uit meerdere onderzoeken. Mensen met een migratieachtergrond, met een lager inkomen of met een beperking worden consequent minder uitgenodigd door makelaars. Praktijktesten helpen tegen dit soort discriminatie, maar de Vlaamse regering wil die niet invoeren.
De helft van de huurwoningen verkeert in slechte staat, bijna een derde van de huurders kan na het betalen van de huur nauwelijks meer rondkomen
De helft van de huurwoningen verkeert in slechte staat, bijna een derde van de huurders kan na het betalen van de huur nauwelijks meer rondkomen, maar begin dit jaar zette Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) doodleuk plannen door om geld voor sociale woningen door te sluizen naar de privémarkt. ‘Hollandse toestanden’ op de koopmarkt waarbij mensen bieden op een huis dat ze nooit gezien hebben, zijn ook in Vlaanderen normaal geworden. De realiteit is dat hij misschien niet rijk hoeft te zijn, maar dat je die vriend – of rijke ouders – wel nodig hebt om kans te maken op een koophuis. Als alleenstaande wordt het moeilijk.
In de Belgische grondwet staat, net als in Nederland, het recht op “behoorlijke huisvesting” verankerd, in de Vlaamse Wooncode heeft iedereen “recht op menswaardig wonen”. Toch neemt het aantal dak- en thuislozen aan beide kanten van de grens toe. De verse verkiezingsuitslagen in Nederland en de verkiezingen in Vlaanderen volgend jaar bieden voor bestuurders een perfecte kans om de wet weer serieus te nemen. Kijk eens hoe de buren het doen: zo moet het vooral niet.
nl
