NLUIT HET ARCHIEF: Koning Leopold III schrijft in Ons Erfdeel over zijn vader.
In Vlaanderen heeft men het over verloren voorwerpen. In Nederland zijn ze gevonden. En als we dat verlies in deze bijzondere tijden nu eens echt omzetten in vinden?
Neem nu onze archieven. Ik wil graag één keer per twee weken een stuk uit ons archief opdiepen dat nu eens niets te maken hoeft te hebben met corona. Gewoon een goed stuk, dat ons een ander perspectief geeft op de dingen, of een nieuwe betekenis krijgt na enkele jaren. Een gevonden voorwerp.
Elke redactie heeft haar urban legends. Ooit beweerde iemand in de redactie van Ons Erfdeel dat koning Leopold III nog voor het blad had geschreven. Zijn bewering werd op ongeloof onthaald. Toch is het de waarheid. In 1975 bood Leopold, een eeuw na het geboortejaar van zijn vader koning Albert I, een stuk met herinneringen aan zijn vader, aan ter publicatie in een toonaangevend cultureel tijdschrift in Vlaanderen en Franstalig België. Voor Vlaanderen werd gekozen voor Ons Erfdeel.
De tekst is gesteld in een duidelijk uit het Frans vertaald, plechtig Nederlands. Het is natuurlijk een “laudatio” Een zoon spreekt over zijn vader, die ook een koning was, met groot respect. Hij heeft het over zijn integriteit, zijn bescheidenheid, eenvoud en gereserveerdheid. Het huwelijk met Elisabeth van Beieren is natuurlijk een onverbreekbaar verbond.
We zien in de aantekeningen net niet de handige conservatief Albert I die de tekenen van de tijd zag en instemde met evoluties die onvermijdelijk waren om de eenheid van het hem toevertrouwde land te bewaren. Het valt overigens te betwijfelen of Albert “diepgelovig” was, zoals zijn zoon schrijft.
In dit “document humain”, passeren de verschillende facetten van de koning de revue: de “Koning-Ridder” die Gallant Little Belgium en la Belgique martyre van 1914-1918 incarneerde: een opperbevelhebber die vooral het bloed van zijn soldaten wilde sparen, de nieuwsgierige reiziger, de bergbeklimmer die misschien alleen zichzelf was op een bergflank, de gepassioneerde motorfietsrijder, de man met grote belangstelling voor treinen, spoorwegen en… film, de geïnteresseerde in wetenschap en cultuur (Verhaeren, de enige nationale dichter die België ooit heeft gekend met wie hij op het strand in De Panne wandelde, de violist Eugène Isaÿe, de componist Camille Saint-Saëns, de schilder Emile Claus: ze worden hier met naam genoemd).
De dood van Koning Albert IHet is een wonderlijk geschreven tekst. Let op het “Pathos der Distanz” waarmee Leopold het heeft over de dood van zijn geliefde echtgenote Astrid in Zwitserland in 1935 (hij zat aan het stuur van de auto, verloor de controle erover, botste tegen een boom en zijn jonge vrouw werd uit de auto geslingerd. Ze was op slag dood): “ Ik kwam terug uit Zwitserland, erg geteisterd door een overlijden dat nauwelijks anderhalf jaar na het verdwijnen van mijn vader, plaatsvond.”
Voor Leopold III was Albert een rolmodel van plichtsbesef en loyaliteit. De zoon wilde in de volgende oorlog de houding van zijn vader imiteren. Maar de tijden en omstandigheden waren in 1914 niet die van 1940. Leopold zou er niet mee weggeraken. Hij moet daar zeker aan hebben gedacht, in 1975, in het kasteel van Argenteuil, toen hij, nog altijd verbitterd over zijn gedwongen troonsafstand, deze notities opschreef. Ze moesten voor eens en altijd een beeld vastleggen, een beeld dat hemzelf had gevormd, en waarmee hij zich misschien wilde identificeren.
Lees hier het artikel.
Tolle et lege.
nl
