TIJDEN VAN HERINNERING. De eeuwherdenking van 14-18

Naar aanleiding van de honderdste verjaardag van de Eerste Wereldoorlog steekt een zekere herdenkingskoorts op. Tijdens de jaren 2014-2018 zal het moeilijk zijn om niet in aanraking te komen met de centenaire van de oorlog. Verschillende staten hebben hun herdenkingsplannen klaar. Een bijzonder actieve speler is de Vlaamse overheid, die enkele jaren geleden al begon met de voorbereidingen van een grootschalig herdenkingsproject. De grote aandacht die de eeuwherdenking genereert, staat niet op zich. We zouden de hedendaagse tijd kunnen beschrijven als doordrongen van een onweerstaanbare hang naar het verleden.

Alom wordt gesproken over een toenemende consumptie van geschiedenis en een “vererfgoeding” van de cultuur. Sommige waarnemers menen dat herinnering is uitgegroeid tot een globale “culturele obsessie met monumentale proporties”. Dat is niet alleen het geval in academische teksten, beleidsnota’s en parlementaire resoluties. We kunnen de hang naar het verleden ook ontwaren bij het bredere publiek.

De prominentie van de eeuwherdenking getuigt niet alleen van de grote aantrekkingskracht die het verleden vandaag uitoefent op publiek en politiek. De herdenking roept ook vragen en kritische debatten op, en zal de komende jaren niet nalaten dat te blijven doen. Vragen als: waarom is onze tijd zo gefascineerd door het verleden, en dan in het bijzonder het oorlogsverleden? Hoe kunnen we die fascinatie historisch duiden? En kritische debatten: over de rol die overheden moeten spelen in onze omgang met het verleden; over de politieke inzet van herdenking; over de economische en commerciële dimensie van erfgoed; en over de verhouding tussen geschiedenis en herinnering.

Deze tekst wil die vragen en debatten in een groter kader plaatsen.

"