NL
Vijftig jaar geleden verscheen De Nederlanden in Frankrijk van Jozef Van Overstraeten. Voor veel Vlamingen was dit jarenlang de gids voor een uitstap naar Frans-Vlaanderen. Vijftig jaar later bezoekt Wim Chielens een tiental plaatsen in deze streek met de gids van Van Overstraeten in de hand.
Hij bakent het gebied van de Franse Nederlanden af tot aan de Somme en de Serre. Dat is wat Ludo Milis in het jaarboek De Franse-Nederlanden-Les Pays-Bas Français van 2015 de “maximalistische gedachte” noemt en die was vooral gepropageerd door priester en Groot-Nederlander Jean-Marie Gantois uit Waten. Van Overstraeten en Gantois waren goede vrienden, het boek is trouwens opgedragen aan Gantois, die in mei 1968 overleed.
Eén van de verdiensten van deze gids is dat hij geen enkel stadje of dorpje onbesproken laat. Het boek heet dan ook “een beknopte encyclopedie”. De gids behandelt de plaatsen in alfabetische volgorde, volgens de officiële Franse benaming. Waar die bestaat, wordt de oorspronkelijke Vlaamse naam erbij vermeld. Dat is best interessant want dat Lille Rijsel en Cambrais Kamerijk is in het Nederlands is allicht bekend, dat Arras oorspronkelijk Atrecht heette en Douai Dowaai is al iets minder bekend, maar in dit boek lezen we ook dat Abbeville ooit Abbegem of Abbekerke zou zijn geweest of Le Doulieu Zoeterstede en Fauquembergues Valkenberg was.
Voorts schrijft Van Overstraeten uiteraard over de geschiedenis van de plaatsen en over beroemde inwoners. Ook volkskunde komt aan bod, “in zoverre ze voor de toerist uit de Nederlanden (nog) van belang is”, zegt de auteur. Het gaat heel dikwijls over de plaatselijke reuzen en over folkloristische feesten en gebruiken.
In zijn keuze van beschreven bezienswaardigheden, legt Van Overstraeten zelf de nadruk op de kerken. Aandacht voor wereldlijk patrimonium beperkt zich meestal tot stadhuizen, belforten en kastelen. “In Frankrijk strekt, goddank, de wettelijke bescherming zich niet alleen uit tot bv. de gebouwen, maar ook tot hun historisch of artistiek merkwaardige voorwerpen, tot kelken en monstransen toe.”
Vijftig jaar na het verschijnen van De Nederlanden in Frankrijk ga ik terug. De grote trekpleisters als Rijsel, Duinkerke of Calais laat ik links liggen omdat die beter bekend zijn en
ook al vaker beschreven, ook in het jaarboek De Franse-Nederlanden-Les Pays-Bas Français. Veel liever kies ik kleinere stadjes of een geheel van dorpen die een apart geprofileerde regio uitmaken, zoals Pays de Weppes, Les Monts de Flandre, … Ik laat me leiden door Van Overstraeten, maar open vooral de ogen voor wat in die vijftig jaar is veranderd, hoe de stad en zijn inwoners zijn omgegaan met die veranderende tijden. Het is dan ook geen toeval dat ik deze reeks start met een bezoek aan Armentiers, een stad die in zijn logo als baseline “la métamorfose” opneemt.
Reacties
Reacties zijn gesloten.Lees ook
nl
