Stokkende, stotterende statements op een bedje van blazers. De audiovisuele composities van JacobTV

Waar gedurende de twintigste eeuw alom werd geweeklaagd dat de “klassieke” componist het contact met de luisteraar uit oog en oor was verloren, daar heeft intussen een keur van componisten het contact met de luisteraar verregaand hersteld. Vaak mede dankzij technologische innovaties, vaak ook door muziek niet alleen meer te beschouwen als een auditief genre, maar als een audiovisuele totaalkunst. Componeren 3.0, dus. Het beeld wordt niet zelden mee gecomponeerd in onze cultuur, waar intussen bij het gros van de mensen het visuele zintuig het directst wordt geprikkeld.

Het is een ontwikkeling waarmee ook Nederlandse componisten zich internationaal sterk positioneren. Om er slechts enkelen te noemen: Louis Andriessen werkte voor beeld en verhaal intensief en herhaaldelijk samen met cineast Peter Greenaway. Michel van der Aa speelt met op beeldschermen “verbeelde” remediaties van de musici die live op het podium acte de présence geven. De hoogst oorspronkelijke, conceptuele componist Florian Maier schreef voor pianist en gediplomeerd vlieger Ralph van Raat The Piano and the Flightsimulator. Van Raat gaat hierbij de uitdaging aan om en plein public zijn kist na een real time vlucht in de Zwitserse Alpen weer veilig aan de grond te krijgen. Alle klokjes en knopjes van de virtuele Cessna worden geactiveerd middels minimale muzikale motiefjes en worden geprojecteerd op verschillende schermen. Adembenemend.

En natuurlijk hoort Jacob ter Veldhuis (1951) in dit rijtje thuis. Laatstgenoemde heeft zich ontpopt in een allround audiovisuele kunstenaar, slechts bijgestaan door een klein team van vertrouwelingen en musische zielsverwanten. Dat hij zich intussen zelfs afficheert als JacobTV, spreekt daarbij boekdelen over de evolutie die hij juist op audiovisueel vlak heeft doorgemaakt.