Een misdrijf verandert alles. Daders en slachtoffers dragen zware gevolgen. Dat betekent levenslang, voor zo veel mensen. Is het dat wat we willen? Kunnen we wel tot herstel komen? In de podcastreeks ‘Iedereen levenslang?’ delen zes ex-gedetineerden hun verhaal over hun misdrijf, hun straf en hun herstel. In de derde aflevering: Een verblijf in de gevangenis laat diepe sporen na. Els (45) zag er zwarte sneeuw, maar vond nadien toch de kracht om haar leven een andere wending te geven.

Relaties met oude mannen, geldtekorten, drugs. Het verleden van Els (45) tekent zich af als een neerwaartse spiraal, die uiteindelijk eindigde in prostitutie. Vier jaar nadat ze werd vrijgelaten is ze op zoek naar erkenning en waardering, en vraagt ze zich voortdurend af waar het is kunnen mislopen.

Beluister de podcast:

Altijd iets mis

“Ik heb prachtige ouders en kreeg een goede opvoeding”, vertelt Els (45). “Mijn vader werkte in de fabriek, mijn moeder in het bejaardenhuis. We woonden in een kleine gemeente en m’n broer en ik hadden niets te kort.”

“Maar er was altijd al wel iets met mij aan de hand, al van bij mijn geboorte. Onrust en accidentjes. Ik deed veel mis, kreeg op m’n donder, maar eigenlijk niet overdreven veel. Later, als jonge vrouw in de grote stad, kreeg ik ook op m’n donder. Maar dan letterlijk door de mannen in mijn leven. Ik bleef vallen voor narcistische types. En telkens weer nam ik me voor: het moet gedaan zijn.”

Drugs en prostitutie

In 2013 komt het woord gevangenis in haar leven. Els verdiende toen de kost als sekswerker. “Dat gaf mij het gevoel dat ik boven mannen stond. Dat had ik nodig. Mijn zelfbeeld was zodanig laag, zo erg naar onder geduwd in mijn vorige relaties.”

Haar job is een dekmantel voor illegale drugshandel. “Ik stond bovenaan het netwerk. Al wie onder mij stond, waren mannen. Mijn leven was een groot verslavend feest, met alcohol, drugs en mannen die naar mij luisterden.”

Op een blauwe maandagochtend klopt de politie op de deur en draait ze de gevangenis in. Iemand had geklikt en haar handel stuikt in elkaar.

‘Eens achter de tralies kraakte ik.’

De gevangenis had ze nog nooit van binnen gezien. “Dat bekeek ik vroeger als op hotel gaan. Maar eens achter de tralies, kraakte ik. Dat gebeurde traag en half buiten bewustzijn. Ik liep er rond als een zombie. Met de nodige dosis kalmeermedicatie heb ik daar niet te veel schade van opgelopen.”

Na vier maanden komt ze vrij in afwachting van haar proces. Die periode was de hel. Haar leven draait opnieuw rond drugs en haar jongste zoon komt bij haar wonen. “Onlangs vroeg ik hem wat hij het ergste vond dat ik, zijn moeder, hem in die periode had aangedaan. ‘Die keer dat je beloofd had een pitta mee te brengen na uw late shift en dat vergeten was’, antwoordde hij.”

Maar de relatie met haar dochter loopt flink fout. Zij weigert alle contact, wil haar nooit meer zien. “Die harde confrontatie zette me aan het denken. Voor het eerst zag ik in dat het zo niet verder kon. Ik moest mijn leven over een heel andere boeg gooien. Ik ben toen van alle drugs afgekickt om opnieuw klaar te kunnen staan als moeder.”

Haar dochter wordt uiteindelijk door omstandigheden verplicht bij Els in te trekken, tegen haar wil in. “De eerste weken waren vreselijk. Geen contact. Alle vertrouwen in mij was weg. Het heeft heel lang geduurd voor we opnieuw oprecht met elkaar konden praten.”

Op een dag gaat Els samen haar kinderen naar de begrafenis van een goede vriend. “Plots besefte ik dat ik met mijn twee kinderen tussen allemaal junkies rond het graf stond. Dat was een tweede keerpunt.”

Therapie

Els begint met therapie om meer grip te krijgen op emoties en gedachten. “Daar heb ik leren inzien dat veranderen mogelijk is, als je maar zo dicht mogelijk bij jezelf blijft. Dat deed ik de jaren voorheen nauwelijks.”

Ze komt tot het inzicht dat ze eigenlijk nooit het gevoel heeft gehad er te mogen zijn zoals ze is, met al haar onrust en accidentjes. “Telkens weer is er over mij heengegaan. Ik bedoel niet mijn ouders, maar al die narcistische mannen. Ik ben er ook achter gekomen dat mijn eerste mislukte seksuele ervaring mij erg heeft beschadigd.”

Doorheen de therapie werd ze geconfronteerd met haar ‘bolster’. “Stoere Els kreeg plots een shock. In één van de sessies werd gevraagd wie er bang was voor slangen. Ik niet, uiteraard. Tot er iemand in de zaal binnenkwam met een levende slang. Ik kroop helemaal weg in een hoekje.”

Het lijkt een vreemde manier van levenslessen te leren, maar voor Els werkt het. Ze behaalt het ene getuigschrift na het ander, gaat intens mediteren en blijft ver weg van drugs.

Intussen loopt het vlot met de kinderen en maakt ze van haar eigen zoektocht een kracht die ze wil delen met anderen. Ze is opgeleid als ervaringsdeskundige en wil haar ervaringen als sekswerker, gedetineerde, verslaafde en afgewezen moeder inzetten om anderen te coachen. “Ik wil anderen vooral laten voelen en zien dat je kan veranderen, dat je ‘eruit’ kunt geraken!”

Deze tekst verscheen eerder op sociaal.net.

Beluister ook de proloog van de reeks Iedereen levenslang?: