PAPIER OF DIGITAAL? De toekomst van de krant

Voor klassieke mediabedrijven zijn het verwarrende tijden. Terwijl de drukpersen nog niet zijn afgeschreven, worden ze op de digitale snelweg links en rechts voorbijgeflitst. Nieuwe journalistieke initiatieven zien het levenslicht, de buitenlandse mediamarkt opent zich via het net en er zijn de sociale media. Dat levert een even chaotische als boeiende nieuwe mediamarkt op. Van ordinaire weetjes tot diepgravende onderzoeksjournalistiek, de gretige nieuwsconsument vindt het allemaal. Hoe moet het verder?

Voor Reed Hastings, baas van de streamingdienst Netflix, is het zo klaar als een klontje: “De traditionele televisie is over twintig jaar verdwenen”; het is enkel nog zaak de last der gewoonte af te werpen en dan is het definitief gedaan met traditioneel televisiekijken.

Een parallel met de papieren krant ligt voor de hand. Ook daar is de last der gewoonte er nog, maar waarom zouden we ons nieuws per se op papier moeten blijven krijgen als het digitaal allemaal goedkoper, beter, vollediger, sneller, met meer respect voor het milieu en een stuk gebruiksvriendelijker kan? Is er, behalve een emotionele verknochtheid aan bedrukt papier, één goede reden te bedenken waarom we in het holst van de nacht honderden vrachtwagens volgeladen met bedrukte dode bomen de op op jagen, zodat krantenlezers nieuws kunnen lezen dat doorgaans al een dag oud is?

Of we het een spijtige zaak vinden of niet, de digitale revolutie voltrekt zich in sneltreinvaart en de vraag is welke gevolgen ze heeft op ons medialandschap en op het soort journalistiek dat we in de nabije toekomst voorgeschoteld krijgen.

In tweede orde hoort daar ook de vraag bij of er in dat verhaal een rol weggelegd is voor de overheid. Er bestaat een vrij brede consensus over het belang van journalistiek voor een democratische samenleving: de vierde macht die de drie andere machten controleert en zorgt voor goed geïnformeerde en kritische burgers. Maar leidt de onzichtbare hand van de markt daar als vanzelfsprekend toe, of moet de overheid regulerend optreden of zelfs bijsturen? Nieuw is die vraag niet, de digitale revolutie zorgt er wel voor dat de kaarten flink door elkaar geschud zijn.