NLNationaal denken domineert waar internationale krachtenbundeling grootste troef is
De Euregio Maas-Rijn is in de race voor de Einsteintelescoop, een Europees prestigeproject. Wat deze kandidatuur uniek maakt, is de internationale samenwerking. Maar het kost de betrokken partijen moeite om het nationale belang te overstijgen.
Beste lezer,
“Een kraamkamer van nieuwe wetenschap”, noemt de Nederlandse minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Eppo Bruins het. “Een wetenschappelijk wonder” en “een boost voor de economie van Nederland” stelt Sjoerd Sjoerdsma, de net aangestelde CEO van de nieuwe organisatie Einstein Telescope Nederland die moet fungeren als nationaal coördinator en aanjager van het project.
Nederland, België en Noordrijn-Westfalen zijn samen kandidaat om de Einsteintelescoop te bouwen in de grensregio tussen Luik, Maastricht en Aken. Dit technologische hoogstandje zal in een driehoek van tien kilometer lange ondergrondse buizen laserstralen afvuren en terugkaatsen met spiegels om zwaartekrachtgolven in de ruimte op te sporen.
In workshops over onder andere lasers ontdekken leerlingen meer over de natuurkunde achter de Einsteintelescoop© ETEC
In 2026 valt de beslissing waar in Europa de telescoop komt. In de aanloop daarnaartoe proberen de verschillende kandidaten – naast de grensregio Maas-Rijn ook Sardinië en de mijnregio Lausitz in het oosten van Duitsland – zich zo sterk mogelijk te presenteren.
Wat de Euregio Maas-Rijn uniek maakt, is haar internationale karakter. De Einsteintelescoop zal zich uitstreken in de bodem van drie landen en vijf universiteiten in de nabijheid hebben: Maastricht, Eindhoven, Hasselt, Luik en Aken.
Je zou denken: dat is een troef die deze kandidaat volop uitspeelt. Maar in de praktijk viert het eigen, nationale belang hoogtij. “Nederland is volop in de race om de Einstein Telescope te mogen bouwen”, luidde de eerste zin van een recent persbericht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Daarna vielen partners België en Duitsland wel, maar de centrale boodschap was dat de Einsteintelescoop “nationale prioriteit” krijgt en dat de al genoemde organisatie Einstein Telescope Nederland is opgericht.
Het zou de logica zelve zijn om de Euregio Maas-Rijn tot dé aanjager en coördinator van het project te bestempelen. Het heeft daartoe ook een in Maastricht gevestigd projectbureau opgericht. Maar blijkbaar vindt Nederland het nodig een eigen nationale aanjager te hebben.
De jeugd warm maken
De Maas-Rijnoptie scoort van de drie kandidaten het beste wat betreft de dichtheid aan kennisinstellingen in de buurt, tekent Edo Dijksterhuis op in zijn mooie stuk over het Einstein Telescope Education Centre (ETEC). Dat is opnieuw een reden om het grensoverschrijdende karakter van deze kandidatuur voor het voetlicht te brengen.
Het ETEC, dat in het Discovery Museum in Kerkrade is ondergebracht, probeert de jeugd alvast warm te maken voor het Europese prestigeproject. “We stomen de specialisten klaar voor als de telescoop over tien jaar is gebouwd”, zegt directeur Hans Gubbels. Mocht de telescoop onverhoeds toch niet in de regio komen, dan hoopt hij met zijn museum alvast het enthousiasme voor wetenschap en technologie te hebben aangewakkerd.
Leerlingen vermaken zich in het Einstein Telescope Education Centre© ETEC
Dat is ook wat onderzoekers van kennishuis Econopolis verwachten. Zij becijferen dat de telescoop die voor een belangrijk deel in de Voerstreek komt Vlaanderen bijna duizend banen kan opleveren en voorspellen dat het project als uithangbord zal fungeren voor de STEM-vakken in het onderwijs (Science, Technology, Engineering and Mathematics).
Heuglijk nieuws. Jammer alleen dat ook in dit in Vlaamse onderzoek de blik niet was gericht op de hele regio maar op het eigenbelang.
Daklozen wegwerken
Of het de Lage Landen zal lukken de handen echt ineen te slaan om de Einsteintelescoop binnen te halen, is nog te bezien. Een heel andere thematiek laat alvast zien dat grootse ambities niet altijd werkelijkheid worden.
Op 21 juni 2021 ondertekenden bewindslieden uit zowel België als Nederland de verklaring van Lissabon over de strijd tegen dakloosheid. Ze legden het streven vast dat niemand in 2030 nog tegen zijn wil op straat zou slapen. Onze columniste Anouk van Kampen constateert dat het aantal daklozen sindsdien alleen maar is gestegen. Ook in Nederland, waar ze minder zichtbaar zijn omdat ze uit de stadscentra worden verdreven en beboet. Lees hier haar pijnlijke column.
Een dakoze vraagt om hulp© Pexels / Mart Production
Rest mij u nog te wijzen op het mooie nieuwe nummer van de lage landen dat volgende week uitkomt. Dat bevat een prikkelende reeks artikelen over de opmars van de egoliteratuur en ook een kwartet VL⮂NL-stukken: een artikel naar aanleiding van het twintigjarige jubilleum van het Vlaams-Nederlandse huis deBuren, reportages over stiltebeleid en de omgang met industrieel erfgoed in Vlaanderen en Nederland en een interview met de baas van de Taalunie.
Met laaglandse groet,
Tomas Vanheste
nl
Geef een reactie
Je moet ingelogd zijn op om een reactie te plaatsen.