NL
Maak van de nood een deugd, nu we met zijn allen zoveel mogelijk binnen moeten blijven, schrijft hoofdredacteur Luc Devoldere.
Natalia GinzburgPascal (1623-1662) beweerde ooit dat alle ongeluk bij de mens komt uit het feit dat hij niet alleen in een kamer kan blijven. Het hoofd leegmaken dus, het unum necessarium bepalen, zoals de stoïcijnen dat noemden: het enige wat telt en noodzakelijk is om te leven. Als veel wegvalt, zien we scherper wat er echt toe doet. Pascal schreef overigens ook een Prière pour demander à Dieu le bon usage des maladies. Mentale hygiëne.
Ik bedacht plots dat ik elke dag een bladzijde moest vertalen. Dat is een goede oefening voor elke schrijver. Maakt hem nederig. En ik was al een tijdje van plan iets van de Italiaanse schrijfster Natalia Ginzburg (1916-1991) te vertalen. Ze schrijft helder en bedrieglijk eenvoudig. En hoe moeilijk dat te vertalen is. Fail. Fail again. Fail better.
Hier komt die eerste pagina uit Ritratto d’un amico (Portret van een vriend). Ik stel daarbij een quizvraag. Over welke stad gaat het in deze tekst, en wie is de vriend?
“De stad die onze vriend dierbaar was, is nog altijd dezelfde: er zijn enkele veranderingen, maar geen belangrijke: er zijn nu trolleybussen, er zijn enkele tunnels. Er zijn geen nieuwe bioscopen. De oude zijn er nog altijd, met hun namen van weleer: namen die in ons de jeugd en de kinderjaren doen ontwaken telkens als we ze herhalen. Wij wonen nu elders, in een heel andere stad die groter is. En als we elkaar ontmoeten en over onze stad spreken, dan doen we dat zonder spijt haar te hebben verlaten, en dan zeggen we dat we er niet meer zouden kunnen leven. Maar als we terugkeren, dan is het voldoende om door de stationshal te lopen en te wandelen in de mist van de straten om ons echt thuis te voelen. En het verdriet dat de stad ons geeft telkens als we er terugkeren, ligt juist in dit gevoel van thuis te zijn en tegelijk te weten dat we geen reden meer hebben om thuis te zijn omdat hier, thuis, in onze stad, in de stad waar we onze jeugd hebben doorgebracht, nu nog maar weinig levende dingen voor ons overblijven, en we worden er overvallen door een massa herinneringen en schaduwen.
Onze stad is overigens melancholisch van nature. Op winterochtenden heeft ze een heel eigen geur van stations en roet die hangt in alle straten en wegen. Als we ’s morgens aankomen vinden we haar grijs van nevel, en in haar eigen geur gewikkeld. Soms sijpelt door de nevel een zwak zonlicht, dat de sneeuwhopen, de kale takken van de bomen roze en lila kleurt. De sneeuw in de straten en op de wegen is opgeruimd en verzameld in kleine hoopjes maar de publieke parken zijn nog begraven onder een dichte deken, onaangetast en zacht, een vinger dik op de verlaten banken en de randen van de fonteinen; het uurwerk van de renbaan staat sinds onheuglijke tijd op 10.45 stil. Aan de overkant van de stroom verheft zich de heuvel, die ook wit van sneeuw is maar hier en daar bevlekt door rossig struikgewas; en op de top van de heuvel prijkt een cirkelvormig, oranjekleurig gebouw dat ooit van de nationale fascistische jeugdbeweging was. Als er een beetje zon is, en de glazen koepel van het Automobielsalon schittert, en de stroom verglijdt met een groene glinstering onder de grote, stenen bruggen, dan lijkt de stad ook, voor een ogenblik, te lachen en gastvrij: maar dat is een vluchtige indruk. De essentie van de stad is de melancholie: de stroom die zich in de verte verliest, verdampt in een horizon van purperen nevels die doen denken aan zonsondergang ook als het middag is, en overal ademt men diezelfde donkere en arbeidzame geur van roet en hoort men treinen fluiten.”
nl
