Afscheid van een literaire grensbewoner: Jean Callens (1927-2021)
Op 5 januari overleed Jean Callens (1927-2021). Als boekhandelaar en kenner van de geschiedenis van Noord-Frankrijk speelde hij gedurende vele jaren een belangrijke rol in het culturele leven van Rijsel. Hij werkte ook mee aan De Franse Nederlanden.
Jean Callens werd geboren in 1927 als zoon van een slager uit Tourcoing. De grens vormde een rode draad door zijn hele leven. Hij werkte in Frankrijk, maar woonde een belangrijk deel van zijn leven aan de andere kant. Hij had ook familie in Vlaanderen. Een van die verre familieleden was de auteur Willem Putman. Ook al kende Callens de taal niet, toch koesterde hij een grote liefde voor Vlaanderen, aan beide kanten van de grens.
Callens begon zijn carrière in het onderwijs, maar in 1964 ging hij bij zijn broer Paul werken, die in 1950 de Rijselse boekhandel Le Furet du Nord had overgekocht. Zij bouwden deze boekhandel uit tot de belangrijkste van Noord-Frankrijk en hun vestiging in Rijsel mocht zelfs verschillende jaren de titel van grootste boekhandel van de wereld dragen. Le Furet du Nord is nog altijd een van de grootste Franse boekenhandels, maar sinds het eind van vorige eeuw is hij geen eigendom meer van de familie Callens.
Jean Callens was in Le Furet du Nord vooral verantwoordelijk voor de evenementen en organiseerde de contacten met de auteurs, boekpresentaties, debatten, thematische tentoonstellingen, enz. Hij was er van overtuigd dat een boekhandel vooral een ontmoetingsplaats moest zijn waarop de auteur en de lezer elkaar konden ontmoeten.
Toen in 1988 in Rijsel een Vlaamse week op het getouw werd gezet, organiseerde het tijdschrift Septentrion een literaire avond met schrijvers als Hugo Claus en Anton van Wilderode. Dankzij Jean Callens konden de auteurs in de namiddag ook in contact komen met hun Franstalig publiek. Op deze bijeenkomst in Le Furet in Rijsel waren enkele honderden luisteraars aanwezig.
Na zijn carrière bij Le Furet du Nord legde hij zich helemaal toe op zijn passie, de geschiedenis van Noord-Frankrijk. Hij publiceerde verschillende boeken over historische thema’s en verzorgde een kroniek op de radio Fréquence Nord (vandaag France Bleu Nord). Deze kroniek kreeg later een vervolg in boekvorm: Mille ans d’histoire dans le Nord-Pas-de-calais et en Picardie. Het boek was erg succesvol en kende vijf edities.
Hij werkte ook mee aan televisieprogramma’s over de locale geschiedenis. Callens maakte ook regelmatig deel uit van literaire jury’s zoals deze van de Villa Marguerite Yourcenar. Hij schreef ook verschillende bijdragen voor het jaarboek De Franse Nederlanden-Les Pays-Bas Français, voornamelijk over de situatie van het boek en de uitgeverij in Noord-Frankrijk.
Jean Callens was gehuwd met de Vlaamse vertaalster Jenny Michiels. Ook zijn dochter Nathalie is als vertaalster werkzaam. Samen met zijn vrouw woonde hij in het Prinsenhof in Gent, midden in het historisch centrum van de stad. Op 5 januari is hij daar overleden.