In Nord-Pas-de-Calais stemde de kiezer wél rechts

Door het parlement te ontbinden hoopte president Emmanuel Macron de politieke mist te verdrijven die sinds de Europese verkiezingen over Frankrijk lag. Maar de resultaten van de parlementsverkiezingen laten vooral een verdeeld land zien. Op veel plaatsen wint links terrein, maar in het département du Nord en Pas-de-Calais oogt de situatie anders.

Veel Fransen slaken een zucht van verlichting. Op zondag 30 juni zagen kiezers dat extreemrechts in de eerste ronde van de parlementsverkiezingen ruim aan de leiding stond (33,35 procent, meer dan tien miljoen kiezers, en zetelprojecties tot bijna de absolute meerderheid van 289 zetels in de Nationale Vergadering). Kort daarna is die toestand sterk veranderd.

Uiteindelijk zijn de linkse partijen de grote winnaars, verenigd onder de vlag van het Nouveau Front Populaire (NFP, met kandidaten van het uiterst linkse La France insoumise, de socialistische PS, Les Écologistes en de communistische PCF). Zij mogen 182 kandidaten afvaardigen in het parlement. Ensemble, de partij van president Macron, eindigt op de tweede plaats met 168 afgevaardigden (voorheen 250). Het Rassemblement National moet het stellen met 143 verkozenen. Voor de extreemrechtse partij, die in 2022 met 89 verkozenen al een recordjaar boekte, is dat resultaat nog steeds historisch.

Die kentering valt te verklaren door een scherpe bijstelling bij Ensemble en het NFP. Heel wat kandidaten die in de eerste ronde als derde eindigden trokken zich terug om de overgebleven kandidaten een grotere kans te gunnen in de tweede ronde.

Alles welbeschouwd brengt dit resultaat weinig zoden aan de dijk. Nadat de partij van Macron rampzalige resultaten had opgetekend bij de Europese verkiezingen, hoopte de president klaarheid te kunnen scheppen door het parlement te ontbinden en nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Maar een maand later is de mist niet verdreven. De onmiddellijke dreiging van extreemrechts is geweken maar niet helemaal afgewend. Links kreeg de wind in de rug, maar het NFP kan niet alleen regeren. En het presidentiële kamp doet het beter dan verwacht maar is alsnog verzwakt. Macron zelf, wiens radicale besluit het parlement te ontbinden zelfs bij zijn aanhangers op weinig begrip kon rekenen, kan zich niet opnieuw kandidaat stellen voor het presidentschap in 2027.

Om het land te besturen, moeten dus meerderheden worden gevonden: een coalitie van gematigd links met het presidentiële kamp? Een nationale eenheidsregering? Een regering van technocraten? Het is verwarring troef. Als zich geen levensvatbare regering aandient, zullen er nieuwe verkiezingen moeten komen. Alleen kan dat pas over een jaar: dat is de wettelijke termijn voor een nieuwe ontbinding.

Vijf zetels meer voor het RN in de voormalige regio Nord-Pas-de-Calais

Waar Frankrijk nationaal een bocht naar links maakt, blijven het département du Nord en Pas-de-Calais duidelijk rechts. In die regio's cementeert het RN de positie die de partij sinds de Europese verkiezingen heeft verworven. Op 9 juni kwam de partij van Jordan Bardella in 29 van de 33 kiesdistricten aan de leiding. Op 7 juli, voor de tweede ronde van de parlementsverkiezingen, ging in het département du Nord 38 procent van de stemmen naar RN (het NFP haalde 23 procent, Ensemble strandde op 19 procent). In Pas-de-Calais was de overwinning op rechts nog markanter: het RN haalde daar liefst 50 procent van de stemmen, tegenover 25 procent voor Ensemble en 16 procent voor het NFP. In 2022 had het RN daar zes van de twaalf kiesdistricten, nu zijn dat er tien. Alleen de districten rond Arras en Le Touquet (een presidentieel) hielden stand. Boulogne-sur-Mer, Calais, Saint-Omer en Lens zijn omgeslagen.

In het département du Nord verliest het RN twee kiesdistricten die het in 2022 had veroverd: die rond Seclin-Haubourdin (dat nu opnieuw gaat naar Sébastien Huyghe, achter wie zich diverse niet-partijgebonden rechtse kandidaten scharen), en rond Hazebrouck-Bailleul (dat gaat naar Jean-Pierre Bataille, de burgemeester van Steenvoorde, divers rechts). Tegelijk wint het er drie nieuwe: Jeumont-Maubeuge, Cambrai-Caudry en Saint-Amand-les-Eaux-Vieux-Condé (waar de nationale communistische leider Fabien Roussel werd verslagen). Dat betekent dat het RN in zeven van de eenentwintig districten regeert, allemaal in het zuiden van het departement.

In Picardië, het andere deel van Hauts-de-France, heeft het Rassemblement National nu dertien van de zeventien kiesdistricten, vijf meer dan in 2022.

Het voorbeeld van Hénin-Beaumont

Wat betekenen de nationale en lokale resultaten voor de regio? Zolang er geen nationale regering is, valt dat moeilijk te voorspellen. De huidige minister van Transport Patrice Vergriete zou weleens naar Duinkerke kunnen terugkeren. Tenzij hij – met zijn vanouds linkse profiel – een functie krijgt bij een regering van linkse signatuur, al dan niet aangevuld met Ensemble.

Verder roepen de regionale resultaten vragen op over de komende verkiezingen. In 2026 zullen de Fransen stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen. De kans is reëel dat steden in het noorden van het land het voorbeeld volgen van Hénin-Beaumont en Bruay-la-Buissière, die sinds 2014 en 2022 in handen zijn van extreemrechts. Ook de regionale en departementale verkiezingen in 2027 of 2028 liggen in het verschiet, net als uiteraard de presidentsverkiezingen in 2027. Daarop heeft de RN-afgevaardigde van Hénin-Beaumont, Marine Le Pen, haar zinnen gezet.