de franse nederlanden, kunst

Franse en Belgische Urban Sketchers tekenen samen de steden in de grensregio

De stad tekenen in alle spontaniteit: dat is de missie van het wereldwijde netwerk van Urban Sketchers. Onlangs gingen de groepen van Rijsel, Henegouwen en West-Vlaanderen samen aan het werk in het Frans-Belgische Komen en Comines. Het was niet de eerste keer dat ze de grens overstaken. ‘Samen schetsen is toch weer net iets leuker dan alleen.’

In 2007 bedacht de Spaans-Amerikaanse illustrator Gabriel Campanario de term Urban Sketching. Hij riep kunstenaars op om hun ter plekke gemaakte schetsen te delen op een online forum. Dat was het begin van een wereldwijde beweging die tienduizenden creatievelingen inspireert om de wereld om hen heen vast te leggen met pen en papier.

Urban Sketchers tekenen wat ze zien, waar ze het ook zien. Of het nu gaat om een ​​bruisend stadsgezicht, een rustig park of een knus café, ze vangen de sfeer en energie van een plek in snelle, expressieve schetsen. Observatie is daarbij de sleutel: geen fantasieën of uit het hoofd tekenen, maar juist de directe impressie vastleggen. Veel Urban Sketchers gebruiken schetsboeken om hun creaties te verzamelen. Sommigen maken zelfs complete travel journals van hun reizen, met tekeningen en verhalen die een unieke blik geven op de plekken die ze bezoeken.

Veel mobiliteit over de grens

“Ikzelf maakte al schetsen vanaf 1980”, zegt Dirk Lefebvre, de trekker van de West-Vlaamse Urban Sketchers. “Om praktische redenen zijn er nationale groepen ontstaan zoals Urban Sketchers België en Urban Sketchers France. Zij organiseren schetsevenementen. Daaruit zijn dan weer kleinere lokale groepen ontstaan zoals Urban Sketchers Hainaut franco-belge, Urban Sketchers Lille & Ch’Nord, Urban Sketchers Arras en Urban Sketchers West-Vlaanderen. We bezoeken geregeld elkaars evenementen. Zo is er een grote groep Belgen naar het nationale Franse Urban Sketch-evenement geweest in Rijsel. Dit jaar zijn we opnieuw vertegenwoordigd met een grote groep Belgen in Nantes. De groep van Rijsel bestaat sedert 2014. Wij organiseerden als Urban Sketchers West Vlaanderen ons eerste evenement in 2022.”

Er is dus best wat mobiliteit tussen de groepen. Schetsen is beeldend en niet taalgevoelig, dat maakt het uitwisselen makkelijk en universeel. Onlangs kwamen zo in het Belgische Komen en het Franse Comines drie groepen Urban Sketchers samen, uit Henegouwen, West-Vlaanderen en de regio Rijsel. Dat was niet de eerste keer. In 2023 gingen ze eens samen aan de slag in Menen en Halluin. Ze werken ook samen voor een project in de Avenue General Charles De Gaulle in Roubaix: Le Rang des Drapiers, een rij herenhuizen, werd bijeen geschetst door de huizen onder elkaar te verdelen. Het levert een prachtige aaneensluitende reeks schetsen op, tegelijk sterk verschillend in stijl en gevoel.

Exposeren is niet de bedoeling

“Het plezier van schetsen is dat het stressloos is. Niets moet, alles kan, alle technieken zijn toegestaan en vooral alle niveaus zijn welkom. Niemand zal je aanspreken dat iets niet recht is of niet juist is. Het blijven ook vlotte schetsen en het hoeven geen afgewerkte tekeningen te zijn, zegt Dirk Lefebvre. “We schetsen vooral in schetsboekjes. Die zijn persoonlijk, bijna zoals een dagboek. Het impliceert ook dat je die moeilijk kan exposeren, wat ook niet onze bedoeling is. We delen onze tekeningen wel met elkaar na een schetsdag en op onze Facebookpagina’s voor wie dat wil. Door het schetsen verdiep je je in compositie, vormen, verhoudingen en kleuren, alles naar best vermogen. Maar opnieuw: niets moet. Daarnaast is er het sociale gebeuren. Samen zitten schetsen is toch weer net iets leuker dan alleen te zitten schetsen. Er ontstaat zo een losse groep schetsers die elkaar vinden in hun gemeenschappelijke passie.”

Vrijheid is het sleutelwoord

Dominique Galloy leidt de groep USK Hainaut franco-belge samen met Alain Lefebvre en Martine Dutilleul. “Wij zijn twee maanden voor de covidlockdown opgericht. We begonnen met elf enthousiastelingen, en tijdens onze tweede uitstap droegen sommigen mondmaskers. We moesten onze activiteiten dus al snel pauzeren. Maar vanaf juni gingen we weer verder met picknicks in de buitenlucht en stops bij de organisatoren, aangezien de cafés nog gesloten waren. Dat toont onze motivatie.”

Sindsdien is de groep flink gegroeid tot meer dan zeshonderd leden. “Vrijheid is het sleutelwoord van onze groep: geen inschrijving nodig, je komt en gaat wanneer je wilt, met eender welke techniek, en de deelname is gratis. De enige vereiste is je werk delen op de Facebookpagina van de groep.”

USK Hainaut franco-belge trekt er bijna maandelijks op uit. “Naast onze passie om te tekenen en nieuwe, soms onverwachte, plekken te ontdekken, komen we ook graag samen in een gezellige sfeer om onze teken- en schildertechnieken uit te wisselen. De diversiteit aan werken rond hetzelfde thema is telkens weer verbluffend! Omdat we onze waarden delen met alle USK-groepen over de hele wereld, organiseren we regelmatig grensoverschrijdende evenementen”, zegt Dominique Galloy.

Urban Sketchers Manifest

We tekenen op locatie, binnen of buiten, vastleggend wat we zien door directe observatie.
Onze tekeningen vertellen de verhalen van onze omgeving, de plekken waar we leven en de plaatsen die we bezoeken.
Onze tekeningen zijn een opname van tijd en plaats.
We zijn trouw aan de taferelen waarvan we getuige zijn.
We gebruiken uiteenlopende materialen en koesteren onze individuele stijlen.
We ondersteunen elkaar en tekenen samen.
We delen onze tekeningen online.
We tonen de wereld, tekening voor tekening.

• tekenkunst