de franse nederlanden

Europa geeft een duwtje in de rug: op weg naar meer cohesie in het gebied Frankrijk-Wallonië-Vlaanderen

Een beter en veiliger fietsnetwerk creëert meer verbondenheid. Televisiezenders en culturele organisaties vinden elkaar. Maak kennis met het programma Interreg France-Wallonie-Vlaanderen 

Zevenentwintig landen telt de Europese Unie vandaag, met daarin een veelvoud aan regio’s waartussen grote verschillen en ongelijkheden in ontwikkelingsniveau bestaan. Denken we maar aan plattelandsgebieden, gebieden in industriële transitie of regio’s die kampen met ernstige natuurlijke of demografische belemmeringen. Via investeringen wil de Europese Unie die ongelijkheden verminderen en zo tot een harmonieuze ontwikkeling van de hele Unie komen. Dit is het Europese cohesiebeleid.  

Met dat cohesiebeleid wil de EU de grensoverschrijdende samenwerking tussen aangrenzende regio’s stimuleren. De EU streeft ernaar dat grensregio’s gemeenschappelijke uitdagingen gezamenlijk aanpakken en zo tot een harmonieuze ontwikkeling komen.  Hiervoor bestaan maar liefst 64 interregionale samenwerkingsprogramma’s (Interreg).  

Het programma Interreg France-Wallonie-Vlaanderen ontvangt van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) een budget van 268 miljoen euro. Met dat bedrag subsidieert EFRO projecten die het Europese cohesiebeleid bevorderen. De regio’s binnen Interreg France-Wallonië-Vlaanderen zijn:  
– in Frankrijk: de Région Hauts-de-France en de Région Grand Est (enkel de departementen Ardennes en Marne) 
– in Wallonië: de provincies Henegouwen, Namen en Luxemburg 
– in Vlaanderen: de provincies West-Vlaanderen en Oost-Vlaanderen (enkel de arrondissementen Gent en Oudenaarde). 

Voor de periode 2021-2027 legde de commissie Von der Leyen vijf beleidsdoelstellingen vast. Men streeft naar een slimmer Europa, een groener, koolstofarm Europa, een meer verbonden Europa, een socialer Europa en een Europa dat dichter bij de burger staat. In Interreg France-Wallonie-Vlaanderen vind je deze beleidsdoelstellingen terug bij de vier prioriteiten van de programmastrategie: onderzoek en innovatie, klimaat en milieu, mobiliteit en sociale cohesie. 

Eerste projecten - resultaten

Het programma Interreg France-Wallonie-Vlaanderen lanceerde op 17 november 2022 een eerste oproep om projectvoorstellen in te zenden voor de programmaperiode 2021-2027. Het beschikbare subsidiebedrag bedroeg 185 miljoen euro (79% van de beschikbare enveloppe). Na een grondige screening en evaluatie door het Gemeenschappelijk Secretariaat en de partnerautoriteiten kregen uiteindelijk 79 van de 157 ingediende grensoverschrijdende projecten groen licht. Dit betekent een totaal subsidiebedrag van 164 miljoen euro. De verdeling van het aantal projecten volgens prioriteit ziet er als volgt uit:  

Projecten rond mobiliteit en toerisme

We fietsen eerst even naar twee goedgekeurde projecten rond mobiliteit en toerisme: XTraVel Mobility en XTraVel Tourism. Beide projecten zetten in op zachte mobiliteit, een verbeterde fietsbeleving en het promoten van die realisaties bij het brede publiek.  

XTraVel Mobility is een project waar 7 partners bij betrokken zijn. Het Waalse Agentschap voor Regionale ontwikkeling IDETA is projectleider. De andere partners zijn de Provincie Henegouwen, de Conseil départemental du Nord, de Conseil départemental du Pas–de–Calais, de Conseil départemental de la Somme, de Conseil départemental de l’Aisne en de Conseil départemental de l’Oise. Ze ontvangen een subsidie van 4,8 miljoen euro om hun project te realiseren van juli 2024 tot eind juni 2028.  

Een verder ontwikkeld grensoverschrijdend fietsknooppuntennetwerk op langeafstandsroutes moet de fietsmobiliteit in de grensregio verbeteren en veiliger maken. Nieuwe rustpunten en themaroutes zullen de fietservaring van zowel pendelaars als toeristen verbeteren. Zo plant IDETA een fietsroute tussen de Henegouwse gemeenten Lessines en Silly. Dit zal de gemeenten Enghien (Waals-Brabant) en Silly verbinden met de RAVeL de la Dendre.  

Deze ontbrekende schakel van 5 km in het fietsnetwerk van Picardisch Wallonië sluit aan bij de EuroVélo5-route (Fr/Be). Een veilige route tussen Lessines en Silly moet de bewoners van Lessines aanmoedigen om de fiets te gebruiken. Een tocht met de fiets naar Silly en vanaf daar met de trein naar Brussel of Rijsel wordt gemakkelijker.  

Op een andere langeafstandsroute, de EuroVélo3-route (van het Noorse Trondheim naar Santiago de Compostela), wil XTraVel Mobility enkele gevaarlijke punten voor fietsers wegnemen. Deze werken worden uitgevoerd door projectpartner Conseil départemental de l’Aisne. Zo komt er tussen Proix en Macquigny een afgescheiden fietspad. Tot vandaag is dit op de EuroVélo3-route een gevaarlijk traject langs de autoweg RD69. Een nieuw, gescheiden fietspad zal fietstoeristen uit België, Frankrijk en ook andere landen een veiligere fietservaring bieden.  

Op dezelfde EuroVélo3-route wil men in Origny–Sainte–Benoite en Ribemont nog twee andere gevaarlijke punten aanpakken. De realisaties van het project XTraVel Mobility gebeuren weliswaar op het grondgebied van Noord-Frankrijk en Wallonië, maar ze bieden ook fietstoeristen uit Vlaanderen en Nederland een veiligere weg naar hun bestemming.  

Terwijl XTraVelMobility vooral de infrastructuur voor grensoverschrijdende mobiliteit wil verbeteren, zal het zusterproject XTraVel Tourism het fietstoerisme in de grensregio’s verder ontwikkelen en promoten. XTraVel Tourism bestaat uit 10 partners: 2 Waalse partners (Maison du tourisme Pays des Lacs en Maison du tourisme de la Wallonie Picardie), 3 Vlaamse partners (Toerisme Oost-Vlaanderen, Westtoer en Provincie West-Vlaanderen) en 5 Franse partners (Agence de développement touristique de l’Aisne, Conseil départemental du Nord, Agence de développement touristique de l’Oise , Agence de développement et de réservation touristique Pas-de-Calais, Agence de développement et de réservation touristique de la Somme). Het Waalse Maison du tourisme Pays des Lacs is projectleider. Het project ontvangt een subsidie van 2,5 miljoen euro en loopt van 1 januari 2024 tot eind 2027. 

Véronique Victor (projectcoördinatrice bij Westtoer) verwoordt het zo: ‘Het project XTraVel Tourism zet vol in op de uitbreiding en optimalisatie van fietsnetwerken. Zo komen we tot één groot kwalitatief aaneengesloten grensoverschrijdend fietsnetwerk. Voor de fietser, zowel bezoekers als inwoners, biedt dit enorme voordelen: grenzen vervagen en de fietsmogelijkheden worden eindeloos. Bovendien investeren we ook in comfort voor de fietsers. Zo voorzien we bijvoorbeeld belevingsvolle rust- en picknickplaatsen langs het fietsnetwerk.’ 

Beide projecten, XTraVel Tourism en XTraVel Mobility, maken zowel voor de inwoners als toeristen de grensregio’s aantrekkelijker. Bovendien zorgt een  uitgebreid grensoverschrijdend knooppuntennetwerk voor een versterkte verbondenheid en sociale cohesie tussen de regio’s.  

Projecten voor de culturele en creatieve sector

Ook andere projecten kunnen de sociale cohesie versterken, bijvoorbeeld met gezamenlijke culturele acties. Na de eerste oproep waren er heel wat interessante projectvoorstellen vanuit de culturele en creatieve sector. We verlaten dus het fietspad en richten de schijnwerpers op twee goedgekeurde projecten uit de culturele sfeer: MEDIACONNECT en EMERGE. 

MEDIACONNECT is een project met projectpartners uit de drie regio’s. Eurometropool Lille-Kortrijk-Tournai treedt op als projectleider. De projectpartners zijn de regionale televisiezenders WTV (West-Vlaanderen), Notélé (Wallonie picarde) en WEO (Région Hauts-de-France). Zij ontvangen een subsidie van 819 494 euro. Het project startte op 1 oktober 2024 en loopt tot eind september 2028.  

Met reportages gemaakt in coproductie informeren de drie zenders de inwoners van de grensstreek over grensoverschrijdende thema’s, zoals culturele en toeristische evenementen, opleiding, onderwijs, ecologische transitie of circulaire economie. Alle reportages zullen op een mediaplatform tweetalig beschikbaar zijn. Per thema verschijnt bovendien een educatief achtergronddossier. Scholen, regionale overheden en administraties of iedereen met interesse voor grensoverschrijdende thema’s kan dat vrij gebruiken.  

EMERGE bestaat uit 10 culturele instellingen: 3 Vlaamse partners (VIERNULVIER in Gent, De Grote Post in Oostende en Buda in Kortrijk), 2 partners aan Waalse zijde (Charleroi danse, Théâtre CCN Namur) en 5 partners uit Noord-Frankrijk (Le Phénix in Valenciennes, het Maison de la culture d’Amiens, Le Manège in Halluin, Rose des vents in Villeneuve d’Ascq en het Théâtre du Beauvaisis in Beauvais). Voor de realisatie van het project ontvangen zij 1,9 miljoen euro aan subsidies en het project loopt van 1 juli 2024 tot eind juni 2028. 

De 10 projectpartners van EMERGE willen meer veerkracht en professionalisering binnen de culturele en creatieve sector. Via begeleidingstrajecten willen ze de business van kmo’s versterken. Zo helpt EMERGE bij het opstellen van een ondernemingsplan, bij subsidiedossiers en innovatie-en veranderingsmanagement. Ook kan men een atelier of opnamestudio ter beschikking stellen.  

Wat in de toekomst?

Dit was slechts een blik op een handvol projecten uit het programma Interreg France-Wallonie-Vlaanderen. U kunt deze (en andere) projecten blijven volgen via de website, de nieuwsbrief en de sociale media van het programma.

Als de Europese Unie in de toekomst nieuwe landen telt, zal dit de uitdagingen voor grensregio’s vergroten. Grensoverschrijdende samenwerking is dan ook een onontbeerlijke schakel in een Unie met meer verbondenheid. 

• Interreg
• Interreg France-Wallonie-Vlaanderen