Achttien jonge Vlaamse en Nederlandse auteurs laten artefacten uit de Rijksmuseumtentoonstelling Slavernij spreken. Elsbet De Pauw schreef een gedicht bij het schilderij ‘Het poppenhuis van Petronella Oortman’, geschilderd door Jacob Appel in 1710.

Jacob Appel (I), Het poppenhuis van Petronella Oortman, ca. 1710 © Rijksmuseum, Amsterdam

een lijn, een huis, een huid

tel de gezichten, zoek naar de trots
want dit is een doek, een ruw vlak, een beeld zonder dimensie
een onvoelbaar zicht

hier vormen muren een landschap
een fantoomruimte die de regen weerhoudt
de zon van de huid
weerhoudt

koud heeft hij het niet
het landschap is solide, het briesje vals
tussen zijn handen ontbreekt het object, ontbreekt het dienblad, de rinkelende glazen

erg alleen in de hoek is hij dienstbaar,
is het object
draagt hij de lucht, draagt hij de ruimte

in de middelste kamer staat een meisje, een zachtroze meisje
houd haar aan een draadje
houd haar op het rechte pad
laat haar niet buiten de lijnen
maak de kromming volmaakt

wie heeft de zon uitgesmeerd? de bomen in beweging gebracht?
wie bepaalt de aan te nemen vorm?

ieder kind het leerproces van netheid, het goede
balanceren van edele borden
het snerpen van een zilveren mes tegen duur porselein
het knarsen van de essenhouten vloer

tussen de smaragdgroene wanden galmt behoorlijkheid, een meisjeskoor
steeds schriller klinkt een meisjeskoor
de adoratie van een middelpunt, een babytelg

wie is de belofte? wie ontstijgt de vlakke lijn niet?

alles hier is vooraf vastgelegd:
de gemeten afstand tussen stoel en tafel
de gemeten afstand tussen mens en huid
het achterlaten
van lege zitplekken

en tijd kostte het en maatwerk
maar deze ruimte echoot
in hollandse steden,
in het wellevend korps

want alles lijkt op iets anders
alles bestaat uit drie lagen: een lijn, een huis, een mens
een datum, een jaartal, een tijdperk

erg alleen in de hoek is hij het zwijgen, de dienstbaarheid
dat wat in het behang kruipt, het toebehoren
aan de ruimte, het onmisbare

hij is drie lagen
en een ervan het meest:
een lijn, een huis, een huid
de dikte van de verf

het uitsmeren
het opdrogen

een vals briesje
strijkt de lucht glad, maakt het smetteloos

Deze tekst kwam tot stand tijdens een residentieproject van het Vlaams-Nederlands Huis deBuren in samenwerking met de stichting Biermans-Lapôtre