literatuur recensie

‘Lam’: trefzekere zinnen en spitse dialogen

In haar eerste roman Lam schetst Hannelore Bedert het portret van een sterke vrouw, die rake klappen kreeg maar zich toch met opgeheven hoofd door het leven worstelt.

Hannelore Bedert is in Vlaanderen al enige jaren bekend én geliefd als zangeres en liedjesschrijver. Maar haar eerste liefde is de literatuur. Toen het met de muziek even niet meer zo goed wilde lukken en Bedert op de rand stond van een burn-out, sloot ze zichzelf een paar uur per dag op in haar tuinhuis om te werken aan een debuutroman.

Ze wist dat critici haar eersteling met de nodige scepsis zouden onthalen. Met commentaren als “de zangeres heeft ook eens een boek geschreven” haar debuut zouden negeren. Daarom ging ze op zoek naar iemand die haar op haar fouten en tekortkomingen kon wijzen. Ze wilde er alles aan doen om een goed boek af te leveren, een roman die op zijn merites en kwaliteit zou worden beoordeeld, niet op het totaal bijkomstige verleden van de debuterende auteur.

In haar zoektocht naar een strenge doch rechtvaardige redacteur kwam ze uit bij Wil Hansen, gepokt en gemazeld als redacteur van onder andere David Van Reybrouck en Stefan Hertmans. Hij was, na lezing van een eerste versie, bereid even zijn pensioen te onderbreken en bleek precies het strenge oog dat Bedert nodig had. Zij wist dat Hansen geen blad voor de mond zou nemen, maar toch was het voor een brave West-Vlaamse soms nog even schrikken van de harde Hollandse kritiek, erkende Bedert tijdens een gesprek bij Boekenhuis Theoria in Kortrijk. “Maar dat was ook wat ik had gevraagd. Ik wilde niet iemand die zei hoe goed ik was, ik wilde iemand die me beter zou maken.”

[Je kunt dit gesprek hieronder beluisteren. Tekst gaat verder onder de podcast]

Hansen staat ook bekend als een redacteur die een goed uitgekiend verhaal prefereert boven autobiografisch geïnspireerde literatuur. Ook dat was naar de zin van Bedert, want van navelstaren wilde ze geenszins beschuldigd worden. Dus koos ze voor een verhaal dat ver van haar af stond, met een hoofdpersonage dat zo min mogelijk op Hannelore Bedert zou lijken.

Deksel op de neus

In Lam maken we op de eerste pagina’s kennis met de lichtjes losbandige Lucia. Zij zit thuis met een burn-out die ze probeert te verzwelgen in drank en seks als ze telefoon krijgt met de melding dat haar vader is overleden. Die heeft ze al tien jaar lang niet gezien, sinds ze het dorp waar ze opgroeide verliet. Langzaam wordt duidelijk waarom. Op haar zesde verdween de moeder van Lucia uit haar leven. Lucia bleef op haar wachten in de auto terwijl ze snel even een boodschap ging halen in de buurtsuperette, maar de moeder kwam nooit meer terug. Vader en dochter konden nauwelijks praten over hun verlies en hun verdriet.

Uiteraard moet Lucia terug naar het dorp van haar jeugd om haar vader te begraven. En uiteraard komen we meer te weten over waarom vader en dochter het zo moeilijk hadden om over de verdwenen moeder te vertellen. Maar voorspelbaar is die zoektocht geenszins. Langzaam maar zeker komen we nog veel meer te weten over Lucia, die door het leven niet werd gespaard. Op zoek naar een beetje liefde en genegenheid kreeg ze iedere keer weer het deksel op de neus, de verdwijning van haar moeder was niet de enige keer dat ze met verlies werd geconfronteerd.

Een debuterende auteur op de rand van een inzinking die zich over zware thema’s als dood en verlies buigt, dat had makkelijk kunnen eindigen in een poel van onverteerbare ellende. Maar niets is minder het geval. In trefzekere zinnen en spitse dialogen komt Lucia volledig tot haar recht als een vrouw die ondanks alle tegenslagen weer recht krabbelt, het heft in eigen handen neemt en oorverdovend luid de krop uit haar keel wegschreeuwt, zodat ze eindelijk het leven kan leven dat ze nooit eerder heeft geleefd. Dat alles maakt het boek ook minder zwaar op de hand dan de thema’s doen vrezen. Er zit een troostend element in het feit dat een vrouw die door het leven niet is verwend alsnog de moed vindt om zelfverzekerd het gaspedaal volledig in te drukken.

Zowel qua verhaal als thema’s doet Bederts debuut wat denken aan De afwezigen van de Nederlandse Lieke Kézér. De voormalige muziekjournaliste van MTV en TMF won er in 2017 de ANV Debutantenprijs en de Bronzen Uil mee.

Hannelore Bedert, Lam, Angèle, Antwerpen, 2018, 320 p.