Een spectaculair gerenoveerde fabriekshal in Tilburg is het internationale gebouw van het jaar

Op het twaalfde World Architecture Festival in Amsterdam is de LocHal in Tilburg uitgeroepen tot ‘World Building of the Year’. De jury van het grootste architectuurfestival ter wereld noemde de gerenoveerde fabriekshal in de Noord-Brabantse stad een sociale condensor en een plaats waar verschillende gebruikers elkaar voor diverse doeleinden ontmoeten.

De LocHal is een voormalige fabriekshal die in 1932 werd gebouwd en waar tot 2009 locomotieven werden onderhouden. De stad kocht het leegstaande gebouw en wilde het slopen, maar besloot in 2016 om het toch te renoveren en er onder meer de Bibliotheek Midden Brabant in onder te brengen. De opdracht werd gerealiseerd door verschillende architectenbureaus: Civic Architects, Braaksma & Roos Architectenbureau en Inside Outside/Petra Blaisse. De totale kostprijs van het project werd begroot op ruim dertig miljoen euro.

De ontwerpers wilden van de vroegere reusachtige fabriekshal een bruisende stadshal maken. De entreezone lijkt op een groot overdekt stadsplein, met brede trappen die ook als tribunes kunnen dienen. De trappen leiden naar de tweede verdieping, waar zich de bibliotheek en rustige leesplekken bevinden. Nog een verdieping hoger kom je op het stadsbalkon, waar je een mooi zicht op de stad hebt.

Daarnaast biedt het gebouw ook plaats aan twee kunstinstellingen, een stadscafé en meerdere vergader- en kantoorruimtes. Sommige worden verhuurd en andere kunnen publiekelijk gebruikt worden. LocHal is zo ontworpen dat het vooral een ontmoetingsplaats wordt voor de bewoners. Ook het bureau van architect Francine Houben werkte aan LocHal mee. Zij verwierf internationale faam met de renovatie van bibliotheken, zoals bijvoorbeeld de New York Public Library.

Trappen en vloeren spelen een belangrijke rol in het gebouw. Zes enorme beweegbare textiele wanden accentueren ook de schaal ervan, definiëren de ruimtes en verbeteren de akoestiek. Voorts hebben de architecten heel veel oorspronkelijke elementen bewaard. De kraanbanen, rails en de imposante stalen constructie met de oude verflagen zijn nog zichtbaar. Ook de gevels met mat draadglas waardoor gefilterd licht binnenvalt zijn bewaard.

Het nieuwe gebouw opende begin 2019 de deuren en kreeg onmiddellijk heel lovende kritiek. Vooral de plaatselijke bevolking omarmde het gebouw als een nieuwe publieke “huiskamer”. Meer dan honderdduizend mensen bezochten LocHal in de eerste maand na de opening. De pers was lovend. NRC-Handelsblad doopte het tot “het Centre Pompidou van Tilburg”. de Volkskrant loofde het gebouw voor zijn geweldige sfeer en talloze gebruiksmogelijkheden. LocHal kreeg ook verschillende prijzen en nominaties. Zo werd het genomineerd voor de internationale prijs van beste openbare bibliotheek van het jaar. Die prijs kreeg het niet, vermoedelijk omdat het jaar daarvoor ook al een Nederlandse bibliotheek (Den Helder) deze prestigieuze prijs had gekregen. Maar LocHal ontving wel de Dezeen Award ‘Rebirth of the year’, een belangrijke prijs voor architectuur, interieur en design, en de publieksprijs van de BNA Beste gebouw 2019, dé Nederlandse prijs voor architectenbureaus.

De LocHal stond op de terreinen van een somber rangeerstation. Het succes van deze nieuwe ontmoetingsplaats in Tilburg heeft ook andere initiatieven aangetrokken. Drie Tilburgse onderwijsinstellingen en De Persgroep werken hier samen in MindLabs, een innovatief centrum waar de menselijke kant van technologie centraal staat. “Je ziet wat cultuur kan doen in de stad en waarvoor dat zo belangrijk is”, zegt Marcelle Hendrickx, de Tilburgse wethouder voor cultuur.