NL
Ineens overkwam het Lotte Jensen: het gevoel rechtstreeks in contact te staan met het verleden. De oorzaak van die historische sensatie? Een eenvoudige zoekopdracht op internet waarbij haar familiale geschiedenis en die van Nederland elkaar raakten.
Vorig jaar, in april 2021, beleefde ik mijn grootste historische sensatie ooit. Volgens historicus Johan Huizinga is dat te vergelijken met “een dronkenschap van een ogenblik”. Wie ooit een historische sensatie heeft meegemaakt, weet wat hij bedoelt: het is een overweldigend gevoel waarbij je een direct en onmiddellijk contact met het verleden ervaart via een object, zoals een foto, een prent, een schilderij, een monument of een kledingstuk. Zo’n ervaring kun je niet afdwingen, ze overvalt je. De sensatie is eenmalig, kortstondig, uniek en onvergetelijk.
Mij overkwam die sensatie tijdens de tweede lockdown van de coronapandemie. Er gold een avondklok. Na 21 uur mocht je de straat niet op, tenzij je naar je werk moest of de hond wilde uitlaten. Avond aan avond hielden we ons zoet met Netflix of zaten we verwoed onze frustraties de wereld in te twitteren. Een enkeling las een goed boek.
Op een van die lange, saaie avonden gebeurde het. Ik keek met een half oog naar een documentaire over waterproblematiek in Zeeland en scrolde intussen op de iPad. Ik belandde bij het centrale krantenarchief van de Koninklijke Bibliotheek van Kopenhagen en typte de naam van mijn Deense grootvader in: Kai Eilskov Jensen. En plotseling verscheen daar levensgroot de foto waar ik al jarenlang naar op zoek was.
De foto, die op de voorpagina van de Thisted Amtsavis van 26 februari 1953 stond, toont een groep Deense soldaten van de zogeheten Civil Forsvar (Bescherming Burgerbevolking). Ze staan in een lange rij op het Malieveld in De Haag opgesteld voor hun vrachtwagens. Twee hoogwaardigheidsbekleders van het Rode Kruis en de Nederlandse regering bedanken de mannen voor hun hulp tijdens de Watersnoodramp van 1953.
Mijn opa stond zelf niet op de foto, maar het bijbehorende artikel verhaalt hoe hij zijn manschappen als kolonnechef bij terugkeer in Denemarken verwelkomde: “Man hilste paa hver enkelt af Konvojens Deltagere” (men begroette iedere deelnemer van het konvooi persoonlijk). Ook de Nederlandse kranten besteedden aandacht aan het vertrek van het Deense hulpkonvooi. De Haagsche Courant citeerde de hartverwarmende woorden die de Deense sectieleider Knut Nielsen bij deze gelegenheid sprak “Wij komen uit een klein land, maar we voelen voor U als voor broeders en zusters. Als we weer thuis zijn zullen we onze landgenoten vertellen dat het Nederlandse volk een vriendelijk volk is. We wensen U veel succes met de wederopbouw van Uw land.”
‘Als we weer thuis zijn zullen we onze landgenoten vertellen dat het Nederlandse volk een vriendelijk volk is’
Jarenlang had ik tevergeefs naar de foto gezocht. Ik wist dat hij op het bureau van mijn opa had gelegen, maar bij een brand waren veel persoonlijke documenten verloren gegaan. Dankzij de digitalisering van de Deense krantenarchieven, lichtte hij ineens op mijn beeldscherm op.
Dat bracht een ongekende sensatie teweeg. De foto verbond mij, via mijn familie, met een belangrijk ijkpunt uit de Nederlandse geschiedenis: de Watersnoodramp van 1953. De vondst was aanleiding voor mij om de internationale hulpverlening in 1953 nader te bestuderen. Daags na de ramp stroomden de internationale giften binnen. Van Japan tot Australië, van Zuid-Afrika tot Canada: vanuit de hele wereld werden geld en goederen gestuurd. Gemeten naar bevolkingsdichtheid en economisch vermogen overtroffen de Denen volgens het Algemeen Dagblad alle andere landen. Onder de slogan Hollands Hjaelp werden in heel Denemarken acties opgezet. Twee weken na de ramp hadden de Denen al het imposante bedrag van meer dan 5,5 miljoen gulden (omgerekend naar nu ruim 21 miljoen euro) ingezameld.
De gedachte dat mijn opa een heel klein schakeltje in deze uitbarsting van internationale solidariteit is geweest, raakt me. En dat de Nederlanders een vriendelijk volk zijn, kan ik als Deen in Nederland alleen maar beamen.
Meer weten over internationale hulpacties na watersnoden? Op 27 september verschijnt bij De Bezige Bij het nieuwe boek van Lotte Jensen, Wij en het water. Een Nederlandse geschiedenis.
nl
