2024 is het Ensorjaar. Van Oostende over Brussel tot Antwerpen: overal vind je tentoonstellingen, lezingen en zelfs een wandeling met James Ensor in de hoofdrol. Enkele blikvangers.

Ensorwandeling

Tot 21 september kan je in Oostende deelnemen aan de Ensorwandeling. Deze interactieve wandeling vertrekt aan Het James Ensorhuis en neemt je mee langs alle favoriete plaatsen van de kunstenaar. Ensor vertelt tijdens de wandeling over zichzelf, zijn vrienden en Oostende. Je ontdekt op een actieve manier de band die James Ensor had met de stad.

Wil je vooraf al wat te weten komen over Ensor en Oostende? Lees ons artikel over de relatie tussen de kunstenaar en de stad, geschreven door Ensor-kenner Eric Min.

James Ensor. Inspired by Brussels

Ensor verliet zijn thuisstad slechts eenmaal voor een aanzienlijke periode: om te studeren aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Brussel. Het Paleis van Karel van Lotharingen opent zijn deuren voor de tentoonstelling ‘James Ensor. Inspired by Brussels’. Van 22 februari tot 2 juni 2024 kan je je er onderdompelen in de imaginaire wereld van de kunstenaar en zelf ontdekken hoe Brussel Ensor mee hielp vormen.

James Ensor, Twee skeletten vechten om een gepekelde haring (1891) © Wikimedia

‘Ensors stoutste dromen’

Ensor was een rebel en dat moet worden getoond. Het KMSKA in Antwerpen toont hoe Ensor de kunstregels niet alleen brak, maar herschreef. Het Franse impressionisme lag hem niet, dus maakte hij zijn eigen versie: het is het begin van ‘Ensors stoutste dromen’. De tentoonstelling zal te zien zijn in het KMSKA van 28 september 2024 tot 18 januari 2025.

Onze hoofdredacteur Hendrik Tratsaert schreef eerder over Ensors rebelse kant.

Rose, Rose, Rose à mes yeux - James Ensor en het stilleven in België 1830-1930

‘Rose, Rose, Rose à mes yeux - James Ensor en het stilleven in België 1830-1930’ is de eerste tentoonstelling die volledig focust op de stillevens van Ensor. Een vijftigtal werken van de schilder vormen er tot 14 april 2024 de rode draad van een overzicht van het stilleven in België tussen 1830 en 1930.

James Ensor, La Plume (1899) © Emile Verhaerenmuseum

Bal (Dé)masqué

Terwijl veel tentoonstellingen benadrukken dat Ensor meer was dan alleen een schilder van maskers, legt ‘Bal (Dé)masqué’ in het Emile Verhaeren Museum in Sint-Amands zich volledig toe op het voorwerp. Naast een reeks etsen van Ensor staan ook een aantal hedendaagse kunstenaars die rond het thema masker gewerkt hebben, tentoon. De expositie loopt van 25 februari tot 2 juni 2024.

James Ensor Maestro

Naast schilder en schrijver was James Ensor ook componist. Met ‘James Ensor Maestro’ toont Bozar hoe gevarieerd zijn oeuvre juist was. De bloemlezing bevat zo’n honderd werken, waaronder olieverfschilderijen, manuscripten en handgeschreven partituren. Je kan ze vanaf 29 februari tot 23 juni 2024 bezichtigen in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel.

Historicus en kunstenaar Koen Broucke schreef op deze website over Ensors “fascinerende muziek”.

Ensor 1940

Ensor maakte twee wereldoorlogen mee. Toen Oostende in 1940 gebombardeerd werd, gingen drie schilderijen en verschillende etsen verloren. Voor ‘Ensor 1940’ werden de drie schilderijen gereproduceerd. Van 9 maart tot 11 november 2024 kan je ze bezichtigen in een bunker op het Raversyde provinciedomein in Oostende.

Lieven Van Den Abeele schreef over de ‘Kunstenaar in oorlogstijd’.

Literatuur

Neem je liever een stukje Ensor mee naar huis, dan mag je deze publicaties zeker niet missen.

Verrukkelijke turbulentie – Herwig Todts

Kunsthistoricus, schrijver en Ensorkenner Herwig Todts onderzoekt in dit geïllustreerd werk de honderden vrijgegeven brieven van Ensor. Verrukkelijke turbulentie bewijst dat het huidige beeld van Ensor niet altijd even correct is: Franstalig, liberaal en ongelovig, maar niet militant vrijzinnig en occasioneel modernist. Todts geeft nieuwe inzichten en een diepe kijk in Ensors wereld die cruciaal zijn om Ensors kunst goed te begrijpen.

Verrukkelijke turbulentie (Sterck & De Vreese)

Onze James – Jan Bultheel, Eric Min

Met Onze James traceert Jan Bultheel op een visuele manier het leven van James Ensor door de ogen van de vrouwen in zijn leven. De graphic novel verkent de souvenirwinkel van Ensors ouders, zijn plaats in de kunstwereld en zijn leven in Oostende en Brussel. Onze James biedt een luchtige ingang om Ensor nader te leren kennen, of om de vele knipogen te ontdekken voor wie hem al jarenlang kent. Eric Min, die eerder een biografie schreef over de schilder, duidt in het nawoord de historische feiten achter de fictie.

Onze James (Lannoo)