literatuur

‘De papieren man’: prijs de prijzen!

Als ‘De papieren man’ brengt Dirk Leyman literaire berichtgeving uit Vlaanderen en Nederland. Met deze keer: wel en niet uitgereikt prijzenmanna, de installatie van stads- en vaderlandse dichters, beweging in de tijdschriftenwereld. Plus de nieuwe boeken van Jeroen Brouwers, Bas Heijne en… Herman Brusselmans.

Biesheuvelprijs vindt geen winnaar

2.500 euro, opgehaald via crowdfunding, dat bedrag zou de winnaar ontvangen van de jaarlijkse J.M.A. Biesheuvelprijs, die sinds 2015 de beste Nederlandstalige korteverhalenbundel eert. Maar dat feestje gaat niet door. De jury, met daarin onder meer Marja Pruis en Lisanne Snelders, stelde vast dat de inzendingen kwalitatief niet voldeden. En dat er bovendien een “scherpe afname was van het aantal ingezonden bundels”. Er kon dus geen winnaar worden aangeduid. “Het aantal verschenen verhalenbundels was in 2019 uitzonderlijk laag. De afgelopen jaren schommelde het aantal inzendingen rond de dertig, maar dit jaar werden er dertien boeken ingestuurd, waarvan een deel bovendien niet aan de reglementen van de prijs voldeed”, zo luidde het. De prijs herneemt in 2021, “de organisatie en de jury gaan nu in beraad om het voortbestaan van de prijs te garanderen”, klinkt het.

De beslissing riep Twittergewijs enig protest op. Collega-auteurs beschouwen het als een kaakslag voor onder meer Thomas Verbogt en Sanneke van Hassel, die wél prima onthaalde verhalenbundels zouden hebben gepubliceerd. De Week van het Korte Verhaal vindt in Nederland plaats tussen 14 en 21 februari. Vorig jaar was er ook al gemor toen de jury vrij verrassend Maria Vlaar bekroonde.

In Muntpunt Brussel vindt op 19 februari nog het minifestival Kort! plaats, een organisatie van PassaPorta en boekhandel Limerick. Dit jaar treden Hassan Blasim, Caroline Lamarche, Maria Vlaar, Sanneke van Hassel en Kristien Hemmerechts aan. Annelies Verbeke cureert en er zijn live-illustraties van Randall Casaer en muziek van Chantal Acda. Op 20 februari wordt hetzelfde programma in Gent hernomen.

BNG Literatuurprijs voor Willemijn van Dijk

De BNG Bank Literatuurprijs 2019, ter waarde van 15.000 euro is toegekend aan Willemijn van Dijk voor haar roman Het wit en het purper. De prijs is bedoeld voor jongere auteurs onder de 35 jaar met een oeuvre volop in ontwikkeling.

Willemijn van Dijk (1984) is oudhistoricus en schrijfster. Daarnaast schoolde ze zich bij in de Italiaanse taal en literatuur. Eerder verschenen van haar hand het bezongen Via Roma. De geschiedenis van Rome in 50 straten en De opvolger, een literaire biografie van keizer Tiberius. In Het wit en het purper vangt Willemijn van Dijk het leven van een vrijgelatene in het Rome van de eerste eeuw na Christus.

“In een beheerste, soms enigszins statige taal laat Willemijn van Dijk zien dat de Romeinse tijd minder ver van ons af staat dan we wellicht denken; de dilemma’s en intriges die zij beschrijft, komen ons, als we eerlijk zijn, niet onbekend voor.”

Andere genomineerden waren Niña Weijers en Tom Hofland.

Ish Ait Hamou bevalt de Nederlandse boekhandelaren

Schrijver en ex-choreograaf Ish Ait Hamou, dit jaar ook op Saint-Amour, maakt met zijn roman Het moois wat we delen als enige Vlaming kans op de Nederlandse Boekhandelprijs. Die onderscheiding, uitgereikt door de Nederlandse Boekverkopers, is de keuze van “mensen die elke dag in hun werkend leven met boeken bezig zijn”, en prijst het mooiste Nederlandstalige boek van het afgelopen jaar. Onder meer Marijke Schermer en Manon Uphoff behoren tot de kanshebbers. Tot de eerdere laureaten behoren Murat Isik, Lize Spit, Alex Boogers en Jaap Robben.

Mischa Andriessen krijgt Awater Poëzieprijs

De dichtbundel Winterlaken
van Mischa Andriessen is bekroond met de Awater Poëzieprijs 2019, de jaarlijkse poëzieprijs van het gelijknamige poëzietijdschrift, ter waarde van 500 euro. Voor de toekenning van de prijs kiezen 27 Nederlandse en Vlaamse beroepslezers (poëziecritici, -docenten en -bloemlezers) uit het poëzieaanbod van het afgelopen jaar de bundel die zij het hoogst waarderen.

De jury sprak van “doorwrochte gedichten met een hartverscheurende ondertoon. Een bezwerende bundel over een groot gemis.” En ook: “Ingetogen en aangrijpend, nauwkeurig, onnadrukkelijk muzikaal.” Andriessen ontving ook al de C. Buddingh’-prijs (2009) en de J.C. Bloem-Poëzieprijs (2013).

Abdelkader Benali grijpt de Gouden Ganzenveer

De Gouden Ganzenveer is dit jaar bestemd voor Abdelkader Benali. De prijs wordt toegekend “aan een persoon of instituut vanwege zijn of haar grote betekenis voor het geschreven en gedrukte woord in de Nederlandse taal.”

Benali (Ighazzazen, Marokko, 1975) schrijft romans, verhalen en poëzie, maar ook toneel en journalistiek werk. Zijn debuut Bruiloft aan zee werd een internationale bestseller. Nadien verschenen van zijn hand heel uiteenlopende boeken, zoals Marathonloper, het Marokkaanse huis-, tuin- en keukenkookboek Casa Benali en Brief aan mijn dochter, waarmee hij ook in de theaters stond, de poëziebundel Wax Hollandais en in 2019 de roman De weekendmiljonair.

Benali presenteerde meerdere tv-programma’s waarin hij schrijvers interviewde, zoals De schrijver en de stad en Benali boekt, en ook Chez Benali, een culinair-historische ontdekkingsreis door zijn geboorteland.

Daarnaast is Benali ook actief in het onderwijs. Momenteel brengt hij de theatervoorstelling Kalief in Nederland. Binnenkort schrijft hij ook het essay voor de maand van de Geschiedenis 2020.

Erotisch verhaal kan Het Rode Oor opleveren

Elk voorjaar organiseren deBuren, De Nieuwe Liefde en theatermaker Lucas De Man met zijn Stichting Nieuwe Helden de schrijfwedstrijd Het Rode Oor. Wie ambities heeft om een prikkelend, literair kortverhaal van maximum 800 woorden neer te pennen, mag dat tot 24 februari indienen bij debbie@deburen.eu.

De klemtoon ligt op een erotische fantasie, “seks mag, maar hoeft niet.” In de jury zetelen onder meer Corine Koole en historica Anaïs Van Ertvelde. Acht verhalen worden geselecteerd, de winnaar krijgt het Rode Oor (een ontwerp van Helen Blanchaert) en een geldprijs van 250 euro.

Prijzen, prijzen, prijzen…

# Ellen Deckwitz, Asha Karami, Marwin Vos, Vrouwkje Tuinman en Peter Verhelst zijn de vijf genomineerden voor de Grote Poëzieprijs 2020, de opvolger van de VSB Poëzieprijs (zie foto). De winnaar mag 25.000 euro mee naar huis nemen. Vorig jaar ging Radna Fabias met de prijs aan de haal.

# Jana Arns is de winnares van de Poëziewedstrijd van de Stad Harelbeke 2020. Er namen 352 dichters deel.

# Ook de nominaties voor de jaarlijkse Confituur Boekhandelsprijs zijn bekend. Kandidaten zijn Charlotte van den Broeck (met Waagstukken), Femke Vindevogel (Confituurwijk), Marijke Schermer (Liefde, als dat het is), Laura Broekhuysen (Flessenpost uit Reykjavik) en Robbert Welagen (Antoinette). Het publiek kan stemmen, maar er is ook een juryprijs.

De Ida Gerhardt Poëzieprijs 2020 duidde drie genomineerden aan. Dat zijn Bart Moeyaert, Iduna Paalman en Marieke Lucas Rijneveld. De prijs wordt op 14 maart uitgereikt in Zutphen. De erelijst oogt fraai, eerdere winnaars zijn onder meer Kees ’t Hart, Anneke Brassinga, Astrid Lampe, Nachoem M. Wijnberg, Alfred Schaffer, Peter Verhelst en Menno Wigman.

Bart Moeyaert (55) is bovendien ook nog genomineerd voor de internationale H.C. Andersen Award. Hij is de enige Belg op de shortlist van deze prestigieuze internationale prijs voor kinder- en jeugdliteratuur. Na 2002 en 2012 is het al de derde keer dat Moeyaert de shortlist bereikt. Vorig jaar mocht Moeyaert nog de Astrid Lindgren Memorial Award op zijn naam schrijven, die geldt als de Nobelprijs van de jeugdliteratuur. Op 30 maart wordt de winnaar bekendgemaakt.

Dimitri Verhulst komt met ‘verslag van een zelfvernietiging’

Onverhoeds komt Dimitri Verhulst (47) eind februari met een nieuw boek bij uitgeverij Pluim. Onze verslaggever in de leegte wordt aangekondigd als “het verslag van een zelfvernietiging: liever zelf naar de klote dan dat je ondergang door een ander wordt veroorzaakt.”

Het werk is gebaseerd op zijn dagboeken en “leidt tot een eenzame tocht langs kroegen, drugsdealers en lege hotelkamers.” Verhulst “vlucht in zowat alles waarin te vluchten valt, tot we uitkomen bij de reden van zijn angst.” De uitgeverij spreekt over “een pijnlijk eerlijk boek in de traditie van Jeroen Brouwers, Charles Bukowski en Bohumil Hrabal

Radna Fabias schenkt 5.000 euro aan poëzietijdschrift

De vaak gelauwerde Nederlandse dichteres Radna Fabias schenkt 5.000 euro aan het literaire tijdschrift Terras. Dat is afkomstig van het prijzengeld voor haar dichtbundel Habitus. Dat prijzengeld bestond uit een bedrag van 20.000 euro voor de auteur én een bedrag van 5.000 euro dat ze naar eigen goeddunken mocht besteden aan een project ter stimulering van de Nederlandstalige poëzie.

Fabias kiest nu voor Terras, een hedendaags tijdschrift voor internationale literatuur, opererend in het voetspoor van het roemruchte tijdschrift Raster.

Seckou Ouologuem is Antwerps stadsdichter

De slampoet Seckou Ouologuem (35) wordt de tiende Antwerpse stadsdichter, als opvolger van Maud Vanhauwaert. De stad kiest voor Seckou “vanwege zijn slimme slampoëzie met aandacht voor stedelijkheid” en prijst zijn verbindende rol.

Seckou geldt als een regelrechte pionier binnen de bonte wereld van de Vlaamse slampoetry en spoken word. Voor de slamdichter zelf is de aanstelling “een officiële erkenning van slam en rap”. Zijn tweejaarlijkse termijn is van start gegaan op Gedichtendag, 30 januari 2020. Elke stadsdichter schrijft in volle artistieke vrijheid minimaal zes stadsgedichten per jaar over wat hem of haar treft in Antwerpen.

Seckou is de eerste Antwerpse stadsdichter met Afrikaanse roots. Zijn moeder is een Antwerpse, zijn vader is afkomstig uit Mali, hijzelf is een geboren Antwerpenaar.

Met de aanduiding wil de stad Antwerpen ook slampoetry bekender maken bij het grote publiek. Seckou won in 2009 de Kifkif Awards en in 2015 de Spoken Van Dale in de categorie lyrics. “Hij schrijft toegankelijke Nederlandstalige slampoëzie die slim is opgebouwd en doordacht is. Hij is technisch sterk en heeft een eigen stem en warme podiumuitstraling”, zo klinkt het. Seckou is ook een boegbeeld voor veel jonge slammers via podiaprojecten zoals de scholencompetitie Capital Slam en Word Wa(ar) en optredens op het Felix Poetry Festival.

Seckou is de tiende stadsdichter van Antwerpen, na onder meer Tom Lanoye, Bart Moeyaert, Joke van Leeuwen, Peter Holvoet-Hanssen, Stijn Vranken en Maud Vanhauwaert. Meer over zijn plannen in De Morgen.

Jeugd en Poëzie gaat op in Creatief Schrijven vzw

De organisatie Jeugd en Poëzie, die zich sinds 1993 inzette voor het stimuleren van de interesse voor poëzie bij jongeren, houdt op als aparte entiteit te bestaan en fusioneert met Creatief Schrijven vzw. Samen gaan ze hun expertise aanwenden om “een structureel schrijfaanbod voor kinderen en jongeren te ontwikkelen”.

Jeugd en Poëzie begeleidde als cultuureducatieve speler onder meer poëzieateliers, ondersteunde diverse poëziewedstrijden en recent ook Totaal, een literair productiehuis voor jongeren dat inzette op talentontwikkeling voor schrijvende performers.

Kort nieuws

#Jeroen Brouwers sprak uitgebreid over zijn nieuwe roman Cliënt E. Busken (die op 11 februari verschijnt), zijn schrijversloopbaan en zijn nakende tachtigste verjaardag in De Morgen: “Lag ik weer in het ziekenhuis en dacht ik: ik laat een onvoltooid werk achter. Hoe onartistiek is dat? Toch schreef ik telkens met de moed der wanhoop verder. Omdat ik ook iets totaal nieuws wilde proberen. En je bent constant bezig met de vraag of je nog de kwaliteit van je eerdere werk haalt.”

# The Convert, de Engelse vertaling van Stefan Hertmans’ roman De bekeerlinge, vangt lof in The New York Times. De roman wordt omschreven als een “fantasierijke vlucht, vol duisternis en licht, levendige personages, levensveranderende conflicten, geweld en zachtaardigheid”. Eerder had The New York Times ook al prijzende woorden voor zijn succesroman War and Turpentine. The New York Times nam het boek toen op in zijn prestigieuze eindejaarslijstje The Best Books of 2016.

# Het tijdschrift Akrostiş stopt ermee. Het sloeg bruggen tussen de Turkse en de Nederlandstalige literatuur en verscheen in die twee talen, onder hoofdredactie van Gulcan Kahraman. Maar door besparingen kan het in 2020 geen beroep meer doen op impulssubsidies van Literatuur Vlaanderen, die on hold staan. De redactie hoopt in 2021 een doorstart te kunnen maken.

# Het Nederlandse literaire tijdschrift Armada, dat zich toelegt op de wereldliteratuur, herrijst dan weer op papier en gaat een nauwe samenwerking aan met de Nederlandse Boekengids.

# Biograaf Anton Slotboom gaat zijn reeds ingeleverde biografie van de overleden Jules Deelder herzien. Hij had ze ingediend bij de uitgeverij, één week voor de dood van de Rotterdamse nachtburgemeester en performer-dichter, meldt nu.nl.

# Ex-criticus Mark Cloostermans – die als Mark Oostermans lichtjes gepersifleerd voorkwam in Yves Petry’s roman De geesten – pelt op zijn blog Goudzand nog een ferm eitje met Petry: “Het lot van de grote auteur raakt me, diep in mijn hart. Ik heb hetzelfde gevoel als toen ik zijn interviews las, waarin hij mij tot vervelens toe aan de schandpaal nagelde: medelijden. Zie hem zwerven, langs de grachten. Het regent en zijn jas is doorweekt. ‘Ik ben een geniaal schrijver!’ schreeuwt hij. Niemand kijkt naar hem: in Amsterdam denkt iedereen dat. ‘Het is de schuld van de marketing! En de kritiek! Vooral van Mark Cloostermans!’ krijst hij, waarna hij onverkochte exemplaren van De geesten naar de eenden begint te gooien.”

# “Ik vind het leven op zich vrij zinloos: we worden geboren en gaan dood, de tussentijd moet je zo goed mogelijk zien door te komen”, aldus Maartje Wortel, de schrijfster van Dit is jouw huis en Dennie is een star. “Maar als ik dat uitspreek, van die zinloosheid, bijvoorbeeld wanneer ik ga voorlezen, zie ik mensen vaak schrikken. Of ze worden boos, misschien omdat ze vinden dat ik het leven zin hoor te geven. Mij lucht het juist op om het leven als zinloos te zien, want dat maakt me vrij. Wat helpt, is dat ik een groot talent voor geluk heb. Als ik me eenzaam voel, vind ik het bestaan nog altijd prachtig.” Uitspraken in een interview met de Volkskrant.

# P.C. Hooftprijswinnaar voor beschouwend proza Bas Heijne
publiceert Mens/onmens en spreekt erover op de Vlaamse Radio 1: “Als je religie loslaat zal de rede het overnemen, dacht men vroeger. Dat is onzin. Wij mensen zijn niet zo redelijk. We mísbruiken de rede om emoties ruim baan te geven.”

# Herman Brusselmans heeft op zijn 62^ste dan weer zijn tachtigste boek uit: Bloed spuwen naar de hematoloog.

# Ook de nieuwe Dichter des Vaderlands Carl Norac is officieel geïnstalleerd. Dat gebeurde in PassaPorta. Hier kun je zijn eerste gedicht lezen: ‘Gedicht voor het kind aan de rand van een blad’.

# En ten slotte, over onlinecommunicatie in hedendaagse literatuur: een essay van Fien Meynendonckx in rekto:verso.