literatuur

‘De papieren man’: Herman Koch schrijft over zijn ongeneeslijke ziekte, Astrid Lampe wint de P.C. Hooftprijs, twee Boonbiografieën en ander literair nieuws

De papieren man zit op het vinkentouw voor de literaire actualiteit in Vlaanderen en Nederland en maakt regelmatig een round-up. In deze winteraflevering besteedt Dirk Leyman aandacht aan de onverwachte nieuwe roman van A.F.Th van der Heijden, een tweede Boonbiografie en de heisa rond het ‘Vlaamse’ boekenweekgeschenk. En heel wat literair prijzennieuws en ander wetenswaardigs. Vanaf maart krijgt De papieren man weer een hogere frequentie.

Herman Koch schrijft boek over zijn ‘ongeneeslijke kanker’ en geeft opening van zaken

De zeventigjarige Nederlandse auteur Herman Koch (1953) is ongeneeslijk ziek, zo heeft hij zelf geopenbaard in een interview met de Volkskrant. Koch wist al sinds begin 2020 dat hij prostaatkanker had. Een week later bleek de zeer agressieve kanker uitgezaaid, terwijl adequate behandeling niet meteen mogelijk bleek. Momenteel volgt hij een hormoonbehandeling, die de ziekte stabiliseert.

Koch herinnerde zich in het interview ook het slechtnieuwsgesprek met zijn dokter: “Ik was verdoofd, ik heb niet alles meer gehoord, want dat is dan toch een soort doodsvonnis. Hij zei wel: ‘Je gaat hier niet meteen dood aan’, maar verder viel er weinig over te zeggen. ‘Drie tot vijftien jaar, het kan alles zijn’, zei hij.” Verder zegt Koch in het gesprek: “Mijn leven is als wonen op een vulkaanhelling. Je hoort steeds wat gerommel, voelt lichte schokken, en denkt: straks moeten we gaan ontruimen.”

Koch heeft nu alsnog een boek geschreven over zijn ziekte: Ga je erover schrijven?, verschenen bij Ambo|Anthos. Daarin vertelt Koch waarom hij zijn ziekte vier jaar lang stilhield voor de buitenwereld en waarom hij toch besloten heeft er pagina’s aan te wijden. Maar het gaat ook over jeugdherinneringen. Sinds zijn diagnose publiceerde de auteur van Het diner nog twee nieuwe romans: Een film met Sophia in 2021 en Het Koninklijk Huis in 2022.

Louis Paul Boon krijgt nog een biografie, nu ook Arjen Fortuin aan de slag

De Nederlandse schrijver, journalist en biograaf Arjen Fortuin gaat een biografie schrijven over Louis Paul Boon. Hij is een verklaard bewonderaar van Boons werk sinds hij als middelbareschoolstudent zijn roman Abel Gholaerts las en vervolgens verslingerd raakte aan Boons oeuvre, waarover hij eerder meermaals publiceerde in diverse media.

Fortuin verwacht de biografie uiterlijk in mei 2029 te kunnen publiceren, ter gelegenheid van de vijftigste sterfdag van Boon, zo kondigt De Arbeiderspers aan. Zo is Fortuin de tweede biograaf die met het levensverhaal van Boon aan de slag gaat, want ook Kris Humbeeck is al decennialang bezig met een biografie. Door allerlei omstandigheden loopt die vertraging op. Humbeeck verzorgde eerder al edities van Boons Verzameld werk.

Arjen Fortuin (1971) publiceerde in 2015 de veelgeprezen biografie Geert van Oorschot, uitgever. Zijn onlangs verschenen biografie over Gerrit Kouwenaar (men moet) is met lof overladen in de literaire kritiek in Nederland en Vlaanderen. Ook publiceerde hij Kijkt u nog? Waarom je toch de televisie moet aanzetten (2022). Sinds 1998 werkt hij voor NRC Handelsblad.

De Boon-biografie van Arjen Fortuin komt dus niet in plaats van de al langer aangekondigde biografie van Kris Humbeeck, onder wiens leiding de uitgave van het Verzameld werk van Boon gestalte krijgt. Ook deze biografie zal te gelegener tijd bij De Arbeiderspers verschijnen.

Louis Paul Boon (1912-1979) behoort tot de allergrootsten uit de Nederlandse literatuur van de vorige eeuw. Hij werd bekend met boeken als De voorstad groeit, De Kapellekensbaan, Mijn kleine oorlog en Menuet. Zijn werk werd bekroond met onder meer de Multatuliprijs (voor Pieter Daens) en de Constantijn Huygens-prijs (voor zijn hele oeuvre). In de laatste periode van zijn leven circuleerde zijn naam als belangrijkste Nederlandstalige kandidaat voor de Nobelprijs voor Literatuur.

Apart Vlaams Boekenweekgeschenk van Marnix Peeters wekt weerstand

Dat de Stichting CPNB voor het Nederlandse Boekenweekgeschenk 2024 de familie Chabot in zijn geheel inzet als auteur, zorgde in het Vlaamse boekenvak voor wenkbrauwengefrons. Want, stelde Jos Baeckens van koepelvereniging Boekhandels Vlaanderen vast, “in de voorbije twaalf maanden gingen van alle Chabot-titels in Vlaanderen amper 98 exemplaren over de toonbank.” Dus vond men de tijd rijp om een apart Boekenweekgeschenk aan te bieden.

Daarvoor werd Marnix Peeters onder de arm genomen, die de Standaard Boekhandels een alternatief had aangeboden. Dat krijgt nu ruimere verspreiding, het gaat om twee eerdere bibliofiele verhalen en een nieuw kort verhaal. Omdat Peeters in het verleden weleens in de clinch lag met de onafhankelijke boekhandel (hij noemde ze ooit “elitaire rukkertjes”) is niet iedereen opgezet met het cadeauboekje. “Een geschenk dat geschreven is door een auteur die er een punt van maakt om systematisch onafhankelijke boekhandels te beledigen en te viseren kan ik simpelweg niet aanvaarden. Dat is bad publicity voor het hele boekenvak”, aldus Thomas Barbier van De Reyghere (Brugge). Ook Corman (Oostende) en Malpertuis (Genk) zijn niet blij met de keuze voor Peeters.

Peeters kijkt geamuseerd naar de commotie: “Een aantal boekhandelaren biedt mijn boeken liever niet aan, dat is hun volste recht. Maar als 0,1 procent je boycot, dan heb je eigenlijk toch geen boycot?” De Boekenweek vindt plaats tussen 16 en 24 maart. Alle details over de kwestie in De Morgen.

Eerder was er in 1987 al eens een Vlaamse Boekenweekgeschenk met Château Migraine van Hugo Claus en in 1988 De eerste steen van Monika van Paemel. Die initiatieven van de toenmalige Vlaamse boekverkopersbond stierven een stille dood. Het ‘kleurrijk verbond van onafhankelijke boekhandels Confituur’ brengt jaarlijks – ter gelegenheid van de Dag van de Onafhankelijke Boekhandel wél zijn eigen geschenkboekje uit. Op 12 december jl. was dat een bundeling van ongepubliceerde brieven van de jonge Tom Lanoye.

A.F.Th. van der Heijden publiceert broeierige roman ‘Zogkoorts’ in eigen beheer

Onverwacht verscheen een nieuw deel van de befaamde romancyclus De Tandeloze Tijd van A.F.Th. van der Heijden, die precies veertig jaar geleden ontstond. Deel dertien heet Zogkoorts, telt zo’n 330 bladzijden en verscheen niet bij zijn reguliere uitgeverij Querido maar tot enige verbazing bij zijn eigen stichting De tandeloze tijd, die zich bezighoudt met speciale uitgaven of het in de aandacht houden van A.F.Th.’s werk. Het kan ook enkel daar worden besteld.

Het eerste boek van de cyclus zou eerst Scharen heten, dijde vervolgens uit tot een drieluik met de werktitel A Working Class Hero – naar het lied van John Lennon – maar werd uiteindelijk De Tandeloze Tijd. “Misschien heb ik ooit het voornemen gehad een huis te bouwen en dat ‘De Tandeloze Tijd’ te noemen. Maar ik wist aanvankelijk niet dat het zó zou uitdijen”, zegt Van der Heijden tegen Nieuwsuur. Zogkoorts sluit aan bij Stemvorken, het achtste deel van de cyclus. Beide delen draaien om een lesbische liefdesrelatie, twee vrouwen “op de grens tussen vruchtbaarheid en menopauze.”

“In wellustig te noemen taal stookt Van der Heijden het liefdesvuur tussen Zwanet Vrauwdeunt en Corinne Suwijn tot ongekende hoogte op. De orgasmes zijn niet te tellen, de lichaamssappen spatten van de pagina’s. ‘Liefde moet gutsen’, heet het in Zogkoorts”, zo schrijft Peter van Vlerken op Brabant Cultureel over het boek.

De tussenliggende delen – negen, elf en twaalf van De tandeloze tijd – moeten nog wel verschijnen. De delen veertien en vijftien heeft de schrijver ‘in voorbereiding’. Meer achtergrond en een interview met A.F.Th. van der Heijden bij NOS.

“Uitgeverij Querido maakt intussen voor de derde keer mee dat er een deel van De Tandeloze Tijd elders uitkomt, nadat Van der Heijden de delen Kastanje a/d Zee (deel 7, 2016) en Stultifera Navis (deel 10, 2022) in een oplage van slechts 125 exemplaren liet verschijnen bij de bibliofiele Statenhofpers in Den Haag”, schrijft Arjan Peters in HP/De Tijd, die de primeur bracht. Het Parool stelt in zijn recensie dan weer schamper vast dat A.F.Th. in Zogkoorts “zijn eigen feestje van gevulde memmen en melkfonteinen” viert. In het voorjaar wordt bij Querido wel de roman De IJzeren Man aangekondigd, meteen ook deel 12 van de cyclus.

Voor lezers, volgers en verzamelaars van de romancyclus De tandeloze tijd van A.F.Th. van der Heijden, publiceert de stichting De tandeloze tijd ook een bundel essays over en herinneringen aan veertig jaar De tandeloze tijd, met bijdragen van onder meer Arjan Peters, Jan Brands, A.F.Th. van der Heijden, Robert Hempelman, Tijs Tummers, Jan Weemers en Rop Zweedijk.

Boekhandelaren voelen hete adem in de nek in Brusselse Bortiergalerij

Is het einde ingeluid voor de ooit zo van boekhandels vervulde Brusselse Bortiergalerij? Meer en meer wordt duidelijk dat de traditionele boekenwinkels er zullen plaatsmaken voor hippe voedingszaken, zo meldt BRUZZ. Er komt een viswinkel, een slagerij, een bierwinkel en een wijnverkoper, terwijl er tegenwoordig nog een viertal boekenzaken overblijven.

De Bortiergalerij maakte al langer een wat ingeslapen indruk. Nochtans was die passage, vlak bij Brussel-Centraal en de Grote Markt, al sinds 1848 een stemmig walhalla voor liefhebbers van oude en zeldzame boeken. Maar de laatste decennia kreeg de Bortiergalerij met leegloop te maken. In de nieuwe plannen voorziet de stad – die via zijn Grondregie eigenaar is – ook een bloemenwinkel, een kunstcafé en mogelijk een platenzaak in de galerij. Thierry Goor, bekend van de succesvolle foodmarkt Wolf, zou de gangmaker van het project zijn.

Er is een petitie lopende tegen de plannen. De boekhandels worden voor voldongen feiten gesteld, luidt het. De petitie haalde al tienduizend ondertekenaars. Het lijkt er niet op dat die nog veel uithaalt. Al dit voorjaar zou de reshuffle van de galerij een aanvang nemen.

Kort nieuws

# VPRO Boeken komt terug. Het boekenprogramma dat in 2019 ter ziele ging en onder meer gepresenteerd werd door Wim Brands, beleeft een herrijzenis. Er komt een wekelijkse editie, uitgezonden vanuit Bibliotheek Neude in hartje Utrecht. “In het nieuwe programma Boeken interviewt Lotje IJzermans schrijvers van de beste en spraakmakendste literaire fictie en non-fictie van dat moment.” IJzermans is bekend van haar uitvoerige interviews op vrijdagnacht in Nooit Meer Slapen op NPO Radio 1. VPRO Boeken hervat op zondag 25 februari en moet ook de verdwijning van Brommer op Zee (met presentatoren Wilfried de Jong en Ruth Joos) doen vergeten.

# De nieuwe open source-uitgeverij Velvet Publishers heeft €20.000 als startkapitaal opgehaald. Velvet Publishers is een initiatief van Daphne de Heer (ex-uitgever bij Lebowski en nu programmamaker bij ILFU), Lian van de Wiel (uitgever bij Blink) en Anna Krans (verkoop- en marketingmanager bij Van Oorschot). De uitgeverij richt zich op “les-bi-queer literatuur” en “les-bi-queer lezers”. Onder meer te verwachten: “We richten ons op (internationale) klassiekers, moderne vertalingen en onze Pulpature-reeks, waarin we vintage Lesbian Pulp Fiction naar deze tijd brengen.” Meer info verstrekken ze op hun Instagram-pagina. Het eerste aangekondigde boek is Ontkiemende liefde van Renée van Marissing. “Het verhaal speelt zich af op een moestuin, vol dampende erotische scènes in de broeikas.”

# Connie Palmen haalt zwaar uit naar Annet Mooij. Afgelopen november verscheen haar biografie van Ischa Meijer, Alles gaat op vroeger. “De biografie van Ischa bijvoorbeeld, dat noem ik regelrecht een Judasbiografie. Daar zit een boosaardigheid in die ik afschuwelijk vind”, aldus een fulminerende Palmen. De biografe reageert: “De aanval die ze doet op mijn integriteit als biograaf kan ik moeilijk onweersproken laten. Zo zou ik haar niet hebben gesproken en geen gebruik gemaakt hebben van haar archief, daar zelfs niet naar hebben gevraagd. Beide zijn aantoonbaar onjuist.” De hele polemiek is te volgen bij Tzum.

# Ilja Leonard Pfeijffer heeft van zijn roman Alkibiades de kaap van honderdduizend exemplaren weten te ronden in 2023. Vanaf maart voerde de uitgeverij De Arbeiderspers een ongezien stevige mediacampagne met advertenties in kranten en op sociale media, totebags en een langdurige lezingenreeks van de auteur om het boek over het verval van de Atheense democratie naar het publiek te brengen. Het viel op dat het boek niet eens op de longlist van de Boekenbon Literatuurprijs stond, wat tot gemopper leidde. Alkibiades maakt nog wel kans op de Boonprijs, daar prijkt het op de longlist. Pfeijffer schrijft sinds kort ook voor De Morgen een tweewekelijkse kroniek, de eerste aflevering verscheen hier.

# Het Das Mag-festival vindt dit jaar plaats in Antwerpen, op 20 april. Op tien verschillende locaties worden leesclubs gehouden. Onder anderen Lize Spit, Maud Vanhauwaert en Saskia de Coster gaan in gesprek met lezers over hun laatste boek. Bij de Nederlandse uitgeverij verscheen afgelopen najaar het geprezen Oersoep van Bregje Hofstede.

# Het Louis Couperusmuseum in Den Haag gaat dicht: vanaf 1 januari is het nog slechts een virtueel museum. De structurele geldschieter waar oprichter en financier Caroline de Westenholz naar zocht sinds het museum in zwaar weer is, is nog niet komen opdagen. Op 15 mei zou er dan ook een definitieve sluiting komen, aldus De Westenholz op de website van het museum.

# Voor het derde jaar op rij dompelt FAAR de stad Oostende onder in een literair bad. Meer dan tachtig auteurs nemen tijdens van 7 tot en met 10 maart deel aan diverse programma’s. Het vierdaagse boekenfestival zet de veelzijdigheid van het non-fictieboek in de kijker.

# Is de Nederlandse literatuur een ‘traumaliteratuur?’ De Italiaans-Nederlandse neerlandicus Marco Prandoni wijst erop dat “het beeld dat we ooit van Nederland hadden als een toonbeeld van progressieve tolerantie inmiddels wereldwijd wel aardig gekanteld is. En dat de literatuur een goede spiegel is van wat daar gebeurde.” Zie dit artikel op Neerlandistiek.

# In het nieuwe nummer van het tijdschrift Hollandsch Maandblad wordt dieper ingegaan op de in nevelen gehulde dood van de dichter-dominee Piet Paaltjens (ofwel François HaverSchmidt), in januari wordt zijn 130^ste sterfdag herdacht. Meer info hier.

# Gerard Reve (1923-2006), schrijver van onder meer De avonden, Werther Nieland en Nader tot u, zou op 14 december 2023 honderd jaar geworden zijn. Dat gaf beperkt aanleiding tot herdenkingen. Reve stond bekend om zijn virtuoze stijl en sardonische humor. Niet zelden sneed hij in zijn werk controversiële onderwerpen aan, zoals homoseksualiteit en sadisme. In dit dossier zijn de stukken over een van de Grote Drie naoorlogse auteurs (samen met W.F. Hermans en Harry Mulisch) in de Lage Landen gebundeld.

# De honderdste sterfdag van Virginie Loveling (op 1 december 1923 in Gent) ging evenmin onopgemerkt voorbij. Ze werd beroemd met haar oorlogsdagboeken uit ’14-’18 en schreef ook sterke psychologische romans met een vleugje gothic. Dat eeuwfeest werd met verschillende evenementen gevierd in Gent en haar boeken (waaronder Een revolverschot) zijn heruitgegeven. Meer info onder meer bij de KANTL en VRT Nws.

# Krijgen tweedehandsboekwinkels in het straatbeeld klappen? Volgens Dik van der Meulen wel, hij schreef er een bijdrage over in de Volkskrant. “De zaken waar je kon verdwalen tussen stapels oud papier, waarin ongekende schatten sluimerden”, die verdwijnen sneller. Hij zoekt ook naar de oorzaken.

# De vroeggestorven essayist en cultuurjournalist Dirk Lauwaert (1944-2013) liet bij zijn dood een aanzienlijk, amper na te tellen hoeveelheid stukken na. Over film, fotografie, beeldende kunst, mode, architectuur …, vaak gepubliceerd in kleinere tijdschriften of literaire magazines, even vaak geschreven tegen de deadline. Hij schreef over klassiek Hollywood en over de nouvelle vague, terwijl het ontstaan van de fotografie hem evenzeer boeide als het werk van Walker Evans, Helmut Newton of Dirk Braeckman. Zijn interesse voor schilderkunst reikte van de renaissance tot Francis Bacon en Louise Bourgeois – met een bijzondere liefde voor het Frankrijk van de negentiende eeuw. In Zelfportret zijn nu door samensteller Bart Meuleman vijf autobiografische teksten verzameld die hij de laatste jaren van zijn leven schreef – over het grootouderlijk huis, zijn vader, vriendschap, zijn kleerkast, zijn hersentumor. Lauwaert wordt zijn eigen studieobject, schrijft Meuleman in zijn voorwoord. En hij wijst op zijn lucide, sceptische toon die toch een groot geloof in cultuur verraadde. Zelfportret van Dirk Lauwaert verschijnt bij uitgeverij Bebuquin. Binnenkort leest u op deze site een uitgebreide recensie van uw dienaar.

En het prijzengeweld

P.C. Hooftprijs voor dichteres Astrid Lampe

Astrid Lampe, dichter, acteur en regisseur, is de ietwat verrassende laureate van de P.C. Hooftprijs 2024 voor poëzie. De uitreiking zal eind mei plaatsvinden. De P.C. Hooft-prijs voor Letterkunde is de belangrijkste Nederlandse literatuurprijs voor een volledig oeuvre. Deze staatsprijs wordt jaarlijks toegekend, afwisselend voor verhalend proza, beschouwend proza en poëzie. Het Literatuurmuseum verzorgt de toekenning en de uitreiking.

“Astrid Lampe dicht met een diabolische intensiteit over het moderne leven, in zinnelijke en ontembare taal die vraagt om herlezing en herbeluistering. Ze laat lyriek en gevonden taal in elkaar overlopen, waarbij ze geen enkel register onbenut laat. […] Lampe heeft de poëzie beïnvloed van veel jongere dichters in het Nederlands taalgebied.” De jury is van oordeel dat Lampe al sinds haar debuutbundel Rib (1997) in haar gedichten prangende vragen stelt over klimaat, lichamelijkheid en digitalisering. Ze staat te boek als een “van de meest eigenzinnige en genereuze dichters van onze tijd.”

De jury bestaat dit jaar uit Tsead Bruinja, Kiki Coumans, Maarten van der Graaff, Alfred Schaffer en voorzitter Kila van der Starre. De onderscheiding levert de laureaat €60.000 op. Bij die geldprijs hoort een oorkonde en een bronzen beeldje van P.C. Hooft. Recente laureaten in het genre poëzie zijn Alfred Schaffer (2021), H.C. ten Berge (2006), Judith Herzberg (1997) en J. Bernlef (1994).

# Voor de negentiende editie van de BNG Literatuurprijs zijn drie auteurs genomineerd: Daan Heerma van Voss met Geen vaarwel vandaag (Atlas Contact), Emy Koopman met Kindertrein uit Boedapest (Ambo|Anthos) en de Vlaming Vincent van Meenen met OxBlixa
(Das Mag). De BNG Bank Literatuurprijs is een oeuvreprijs bedoeld voor Nederlandstalige auteurs van veertig jaar of jonger, die twee of meer literaire prozawerken op hun naam hebben staan en die nog niet doorgebroken zijn. De prijs bestaat uit een beeld van kunstenaar Theo van Eldik en een bedrag van €15.000. Een lezersjury, bestaande uit mensen die bij BNG Bank werken, kiest uit de drie genomineerden ook een winnaar. Die mag een maand naar keuze verblijven in het Roland Holsthuis te Bergen. Op 11 januari kennen we de winnaar.

# Op 29 januari wordt de longlist voor de Libris Literatuur Prijs bekendgemaakt. Via de ingezonden romans geeft juryvoorzitter Kim Putters op 15 februari een lezing over de staat van de Nederlandstalige literatuur. Op 11 maart wordt de shortlist bekendgemaakt op Nieuwsuur (NOS), de eigenlijke uitreiking volgt op 13 mei in Amsterdam. Ze wordt ook live uitgezonden op Nieuwsuur.

# De Gerrit Komrij-prijs, voor een publicatie die het best de oudere letteren populariseert, gaat dit jaar naar Frits van Oostrom voor zijn boek De Reynaert. Leven met een middeleeuws meesterwerk. Zie de website Boeken over Boeken voor meer info. Lees hier een uitgelicht fragment.

# De Haagse literatuurprijzen 2023 – de Constantijn Huygensprijs, de F. Bordewijkprijs, de Jan Campertprijs en de Nienke van Hichtumprijs – gaan respectievelijk naar Anjet Daanje, Tomas Lieske, Rozalie Hirs en Tjibbe Veldkamp. Ze worden op 21 januari 2024 in handen gegeven aan de laureaten. De veelbekroonde Anjet Daanje (1965) krijgt de Constantijn Huygensprijs toegekend voor haar gehele oeuvre.

# De Joost Zwagerman Essayprijs is toegekend aan Luuk Vulkers. De prijs, geïnitieerd en georganiseerd door de Van Bijleveltstichting, is bedoeld voor beginnende essayisten. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt op 18 november, de geboortedag van schrijver Joost Zwagerman (1963–2015). Lees het winnende essay hier.

# Ester Naomi Perquin wint de vijftiende Melopee Poëzieprijs. De prijs bekroont jaarlijks het meest beklijvende gedicht voor het eerst verschenen in een literair Vlaams tijdschrift uit het voorbije jaar. Ester Naomi Perquin is de laureate met Weet nog wel, ze ontvangt €2.500. Femke Vindevogel wint de publieksprijs. Meer details bij Het Laatste Nieuws.

# Jan Brokken en Charlotte Van den Broeck werden in 2023 bekroond met de Gouden Ganzenveer en de aanmoedigingsprijs Jonge Veer. Van hun hand verschenen bij die gelegenheid recent twee nieuwe verhalen, Een verhaal brengt een verhaal voort, bij uitgeverij Atlas Contact.

# Dichteres Lieke Marsman heeft de Eline van Haarenprijs 2023 voor de beste dichteres onder 35 jaar gewonnen met de bundel In mijn mand. De jury looft de bij uitgeverij Pluim verschenen bundel onder meer voor de “originele beelden” en de “aansprekende associaties” in de gedichten. De andere genomineerde dichteressen waren Iduna Paalman met de bundel De grom uit de hond halen (Querido) en Lilian Zielstra met de bundel Mijn dochter draagt een steen (Passage). Marsman wint een geldprijs van €1.250, beschikbaar gesteld door uitgeverij Conserve, die dit jaar veertig jaar bestaat, en een beeld van Aris de Bakker.

# De jury van de Boekenbon Literatuurprijs 2024 is bekend. Voorzitter is José van Dijck, hoogleraar media en digitale samenleving aan de Universiteit Utrecht. Eerder was zij president van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen, in 2021 ontving ze de Spinozaprijs voor haar wetenschappelijke oeuvre. Ze volgt Ingrid van Engelshoven op, die de jury in 2023 voorzat. De jury bestaat verder uit Steven van Ammel, Ingrid Hoogervorst, Charlotte Remarque en Sebastiaan Spiekerman. De Boekenbon Literatuurprijs bekroont jaarlijks het beste Nederlandstalige literaire boek, waarbij zowel fictie als non-fictie in aanmerking komen. Aan de prijs is een bedrag van €50.000 verbonden.

# De Bronzen Uil 2023 gaat naar Ramy El-Dardiry. Lees de recensie van Tussen morgenzee en avondland en beluister de podcast met El-Dardiry en de vijf andere genomineerden, hier op de lage landen.

• A.F.Th. van der Heijden
• Astrid Lampe
• Connie Palmen
• herman koch
• Ischa Meijer
• Marnix Peeters