De moeder aller oorlogen. Troje in het theater

Een dochter die bij de aanvang van een oorlog met haar leven moet boeten voor de fouten van haar vader; dezelfde vader die samen met zijn broer tien jaar lang in die oorlog verwikkeld is; een overspelige echtgenote die na de oorlog haar thuisgekomen man vermoordt; een zoon die samen met zijn zus de dood van zijn vader wreekt; dezelfde zoon die het kind van een krijgsgevangen vrouw opeist om in de toekomst wraakacties te voorkomen. Het is slechts een handvol ingrediënten uit de voorgeschiedenis en de nasleep van een oorlog die al honderden jaren materiaal verstrekt aan beeldend kunstenaars, schrijvers en niet in de laatste plaats aan theatermakers.

“Troje” bevindt zich sinds de oertekst van Homerus niet alleen in het hart van de klassieke vertelkunst, maar eveneens in een substantieel deel van het geijkte theaterrepertoire, van Aischylos tot Euripides, van Racine tot Mozart, van Vondel tot Koos Terpstra. Alleen al een slordige blik op de afgelopen culturele seizoenen levert overtuigend bewijs van het bestendige Nachleben van deze moeder aller oorlogen.

Die aandacht roept de vraag op naar het waarom van die eeuwenlange duurzaamheid. Wat maakt Ifigeneia, Agamemnon, Orestes en Andromache tot de iconische personages die ook anno 2018 in staat zijn het hart te raken en het hoofd te stimuleren tot bespiegeling? Het antwoord zal ergens gevonden moeten worden in de herkenning van de diepe wonden die een oorlog kan slaan, vooraf, tijdens en niet in de laatste plaats na afloop van het strijdgewoel, maar ook in een verregaande mogelijkheid tot identificatie en een blijvend actuele thematiek.