De man die zijn snor in brand stak: een hommage aan J.M.H. Berckmans

In Sint-Agatha-Berchem kun je op vrijdag 5 april naar een avondvullende literaire hommage aan het werk van J.M.H. Berckmans, ofwel ‘Pafke, het meest concrete mafke’, zoals de cultauteur zichzelf met de nodige zelfspot bij zijn uitzinnige optredens wel eens opvoerde.

het hiernamaals is bij politiebevel tot nader order afgeschaft en na de ontbinding volgt het niets
wie niet geboren is om te vechten sterft de dood van een soldaat
de kracht van de liefde is kapot en iedereen krijgt de doodstraf
de kracht van de liefde is godverdomme kapot en iedereen krijgtgodmiljaardegodvernondedju de doodstraf.

Fragment van ‘Hoe het is’ uit Het zomert in Barakstad (J.M.H. Berckmans)

Jean-Marie, later J.M.H. Berckmans (1953-2008), beschreef in romans en verhalen de zelfkant van de maatschappij, waar hij zelf midden in zat. In Gemeenschapscentrum De Kroon in Sint-Agatha-Berchem gaat presentator Marcel Vanthilt op vrijdag 5 april in gesprek met biograaf Chris Ceustermans en trouwe vriend en literair secretaris Geert Breës. Acteur Nico Sturm draagt voor uit het werk van Berckmans en Frank Vander linden zet teksten van de auteur op muziek.

Er is ook een documentaire te zien: De man die zijn snor in brand stak (2018, 50 minuten, Wim Jammaer). De film is het verslag van de literaire samenwerking tussen Berckmans en Breës.

Hier vind je meer informatie over de avond hieronder kun je de trailer bekijken van De man die zijn snor in brand stak.

Berkcmans in Ons Erfdeel

In het eerste Ons Erfdeel-nummer van deze jaargang bespreekt Frank Hellemans de Berckmans-biografie van Chris Ceustermans, Schrijven in de Grauwzone, samen met een tegelijk verschenen bloemlezing van het beste uit zijn oeuvre, Verhalen uit de Grauwzone (Vrijdag, 2018). Wie wil kennismaken met de onvergelijkelijke verhaalkunst van Berckmans wordt op zijn wenken bediend in de meer dan boeiende biografie van Ceustermans, schrijft Hellemans. Lees hier zijn recensie.

In 2003 schreef Bart Van der Straeten met ‘Chronisch Kromsky zijn’ een uitgebreid portret van Berckmans. Hij was danig onder de indruk van “de beklemmende angst, de wrange razernij en het dolgedraaide defaitisme” van de schrijver, en roemt diens oeuvre, “dat in al zijn radicalisme zijn weerga niet kent in ons taalgebied, waar lekker weglezende schoonschrijverij het experiment en de Sturm und Drang naar de achtergrond heeft verwezen. Berckmans is de laatste der mohikanen”. Lees hier het volledige artikel.

Berckmans was de laatste der mohikanen, een Vlaamse eenmans-avant-garde

In de jaren 1990 genoot Berckmans een reputatie als "Vlaamse eenmans-avant-garde", zoals Frank Hellemans noteerde in zijn recensie van Na het baden bij Baxter en de ontluizing bij Miss Grace (2000). “Als er in de Vlaamse literatuur een schrijver is geweest die zo ver is gegaan in het verwoorden van zijn eigen gekte, dan is het wel Berckmans”, schreef Hellemans. Hier vind je zijn volledige tekst.

In 1991 dook Berckmans voor het eerst op in Ons Erfdeel, toen Bart Vanegeren Café De Raaf nog steeds gesloten besprak. “In zijn verhalen etaleert Berckmans de meest gore en bedorven kant van de werkelijkheid. In deze marginale wereld wordt geweld niet aan de orde gesteld, moord en doodslag zijn er simpelweg alomtegenwoordig”, schrijft Vanegeren. En ook: “Totale uitzichtloosheid oproepen zonder af te glijden naar pathetiek of beschermende ironie is verre van makkelijk. Maart het lukt Berckmans.” Lees hier Vanegerens volledige tekst.

En hieronder kun je de trailer bekijken van een documentaire over Berckmans door Dimitri Van Zeebroeck.