NL
Speels en boordevol heerlijke fantasieën, zo klinkt Het Perenlied, het romandebuut van de Nederlandse schrijver en performer Joost Oomen.
Ongeremde vrolijkheid en puur amusement, dat is waar de prille dertiger Joost Oomen naar eigen zeggen op mikt. Dat deed hij eerder als dichter en als performer, bijvoorbeeld in de zinderende productie O Ratelslang, geil beest. Deze voorstelling ontstond spontaan tijdens het Oerol Festival 2017 op Terschelling, en diende heel losjes als basis voor zijn romandebuut.
Eerder trok hij als dichter door Europa, zo stond hij ook op het podium van Lowlands en Crossing Border. Zijn poëzie verscheen in bladen als De Revisor
en DW B. In 2016 schreef hij al De zon als hij valt, een novelle waarvan later een toneelvoorstelling werd gemaakt. En in 2018 was hij een van de deelnemers aan de Parijsresidentie van het Vlaams-Nederlands huis deBuren.
Oomen groeide op in Friesland. Daar belandde hij in sloten en werd hij verliefd op een koe, wat allebei Friese gebruiken blijken te zijn. Zijn debuut kwam een eind zuidelijker tot stand, tijdens een schrijfresidentie in het Zeeuwse Sluis. Bevrijd van internet, mobiele telefonie en al te veel sloten en verleidelijk vee kon hij zich volop concentreren op de schrijfarbeid.
In een maand tijd was Het Perenlied zo goed als klaar. Wellicht leest het boek daarom bij momenten als een razende trip, een vrolijke tocht langs plaatsen als Florida en New York, die in het proza van Oomen veel speelser zijn dan in de banale dagelijkse werkelijkheid. Het is On the Road, maar vrolijker, minder rauw.
Het Perenlied heeft iets van een pretparkattractie: je stapt in, en voor je goed en wel beseft wat er is gebeurd, is het alweer voorbij. En vervolgens blijf je achter met de tintelende, aangename sensatie van “ik wil nog eens”. Je beseft niet altijd wat je leest. Soms is het zo magisch, zo sprookjesachtig dat je alleen maar kunt genieten van de taal en de ongebreidelde verbeeldingskracht. Donkerte is “donker dat als vissersloodjes in zijn ogen zakt”. Stilte is “stilte die broem in zijn oren doet, als een blauwe plek op zijn trommelvlies”. De dichter in Oomen is nooit ver weg.
Dit is een boek met merkwaardige schepsels: een roze dolfijn, Prinses Kortweg Helen (van Russische adel) of de Bietenkoningin, een paars kind, de vrucht van een pan met drie kokende bieten en het zaad van een masturberende man. Hij treurt om de man voor wie hij aan de voet van het World Trade Center een kom bietensoep ging halen, net toen een gekaapt vliegtuig een van de WTC-torens invloog. Hun herenliefde was nog erg pril en onzeker, en werd in de kiem gesmoord door die aanslag.
Het komt er in het leven op aan het echte Perenlied te onderscheiden van de valse Perenliederen
De overlevende, de vader van de Bietenkoningin, mag na de traumatische ervaringen van 9/11 van zijn werkgever, Walt Disney, gaan uitrusten in een pretpark in Florida. Daar verwekt hij de Bietenkoningin en ziet hij haar opgroeien tot een flinke paarse meid, die haar eigen weg wil gaan. Dat doet ze uiteindelijk met Gabriel, een werknemer van Walt Disney die genoeg heeft van het lompe amusement en zint op andere avonturen. De Bietenkoningin en Gabriel smeden samen snode plannen, je zou het liefde kunnen noemen.
Nadat een poging om het pretpark te saboteren is mislukt, gaan De Bietenkoningin en Gabriel op zoek naar de vader van de Bietenkoningin. Hij is toch weer naar New York getrokken, omdat hij in een visioen zag dat Chad, de man op wie hij verliefd was, helemaal niet is omgekomen tijdens 9/11. Misschien zat Chad al die jaren gewoon te wachten op de man die hem een kom bietensoep kwam brengen.
Hoe kronkelend het verhaal ook verloopt, hoe merkwaardig de personages ook zijn, ze laten zich allemaal leiden door ‘Het Perenlied’. Ook dit Perenlied zou je kunnen zien als ware liefde, het staat in elk geval symbool voor alles wat echt is, puur, onbezoedeld – en sappig, uiteraard. Maar pas op, er zijn ook liederen die zich voordoen als ‘Het Perenlied’ maar het niet echt zijn. Een mens, of een Bietenkoningin, is snel bij de neus genomen. Het komt er in het leven op aan het echte Perenlied te onderscheiden van de valse Perenliederen.
En zo wordt deze roman toch iets meer dan simpelweg een dartel sprookje. Dit gaat over de zoektocht naar echte liefde, naar pure schoonheid, in de natuur en in de mens. Over hoe gemakkelijk het is om je te laten bedriegen, maar ook hoe mooi het kan zijn uiteindelijk toch de echte, ware, mooie liefde te vinden, om eindelijk samen ‘Het Perenlied’ te zingen.
Joost Oomen, Het Perenlied, Querido, Amsterdam/Antwerpen, 256 p.
nl
