NLAudioverhalen zijn veel meer dan podcasts, toont het Oorzaken-festival
Tien dagen lang vindt in Amsterdam het internationaal podcastfestival Oorzaken plaats. Het festival brengt audioverhalen in vernieuwende vormen. Want narratieve audio draait al lang niet meer alleen om podcasts. ‘In een paar jaar tijd zijn Nederlandstalige producties bijzonder sterk geëvolueerd.’
In een stemmig belichte zaal spelen vijf performers instrumentale Afrikaans-Europese muziek. De klanken worden live gemixt tot een 3D-soundscape, die via een koptelefoon rechtstreeks je oren ingaat. Op een ander spoor weerklinken intussen interviewfragmenten met een 113-jarige traditionele medicijnenman uit Rwanda, die zich de littekens van zijn leven en zijn land voor de geest haalt. Later volgen ook dans en vocale experimenten. Umva! is radiokunst, theater, storytelling en concert ineen.
Straks gaat de unieke voorstelling van Aurélie Nyirabikali Lierman in Nederlandse première op het internationaal podcastfestival Oorzaken. Wie een blik werpt op het programma, ziet dat Umva! er geen buitenbeentje is. Het vierdaagse festival draait om veel meer dan alleen podcasts. Naast Umva! is er A Mile in my Shoes, waarin je een paar schoenen uitkiest en al wandelend luistert naar het levensverhaal van de eigenaar. En in Nothing’s going to happen to us …, een installatie over de impact van oorlog en conflict, worden video en geluid dooreen gehaald om verschillende perspectieven tegelijk te belichten. Verhalende audio wordt in vernieuwende vormen gepresenteerd.
Aurélie Nyirabikali Lierman brengt ‘Umva!’© Anne van Zantwijk
“De aandacht voor het artistieke, dat is waarin Oorzaken zich onderscheidt. Het festival onderzoekt de mogelijkheden van audio als medium”, zegt Lisa Wiegel van Vlaams cultuurhuis de Brakke Grond in Amsterdam, waar het festival straks plaatsvindt. Als artistiek leider was Wiegel betrokken bij de samenstelling van het programma. “Narratieve audio kan een meerwaarde zijn voor andere kunstvormen. Oorzaken nodigt uit om te kijken hoe audio het theater, installaties of kunstwerken kan verrijken.”
Het tweejaarlijkse festival werd voor de eerste keer georganiseerd in 2016, acht jaar geleden. Een eeuwigheid in artistieke tijd. “In die paar jaar zijn podcasts en andere audiovormen enorm geëvolueerd”, zegt Wiegel. “Waar de sector in Nederland en Vlaanderen in 2016 nog dikwijls achterliep op internationale ontwikkelingen, is ze nu aan een inhaalbeweging bezig. Narratieve audio blijft een laagdrempelig en democratisch medium, maar het is goed om te zien dat steeds meer makers experimenteren met zaken als opbouw en verhaalstructuur. Dat verscherpt het medium.”
Intiem
Narratieve audio – en dan vooral podcasts – vindt gehoor. Uit marktonderzoek
blijkt dat bijna de helft van alle volwassen Nederlanders in 2022 wel eens naar een podcast luistert. Dat doen ze ook vaker en langer dan vroeger. In Vlaanderen luistert bijna een vierde van de volwassen bevolking maandelijks naar een podcast – een stijging van 2 procent tegenover 2021, blijkt uit de jongste Digimeter-resultaten.
Volgens Wiegel hebben audioverhalen een unieke aantrekkingskracht. “Er gaat iets heel intiems van uit. Stemmen en verhalen komen rechtstreeks binnen in je oor, en je beluistert ze vaak in een persoonlijke setting – thuis op de bank, bijvoorbeeld. Als luisteraar word je ook meer geactiveerd dan bij pakweg een videodocumentaire: je kunt je eigen beelden loslaten op de gesprekken die je hoort. Het wordt boeiend om op Oorzaken te zien hoe luisteraars die verhalen collectief zullen beleven.”
De intimiteit werkt ook in omgekeerde richting. In de gesprekken en interviews waaruit veel verhalende audio is opgebouwd lijken sprekers bereid zichzelf bloot te geven – meer dan in andere documentairevormen.
Met ‘Boek-Steen-Papier’ brengt Annelies Van Hullebusch een tactiele audiovoorstelling© Clara Hermans
In Boek-Steen-Papier vertrekt maker Annelies Van Hullebusch vanuit mijlpalen in haar leven om van daaruit een meer universeel verhaal te vertellen. Voor de voorstelling, waarin Van Hullebusch interviewt, tekent en fantaseert, voerde ze gesprekken met haar familie. Die zijn vaak zeer persoonlijk getint – Van Hullebusch ging moeilijke onderwerpen niet uit de weg. “Maar de vertelvorm omgeeft de sprekers met een zekere anonimiteit”, ondervond Wiegel. “Die werkt duidelijk drempelverlagend. Mensen doen persoonlijke ontboezemingen die ze anders wellicht voor zichzelf zouden houden.”
Over de grens
Met Oorzaken richt organisator Grenzeloos Geluid, samen met de Brakke Grond, deBuren en andere partners, zich ook tot makers. Tijdens de Makersdag op 2 juni zijn er masterclasses over podcastmaken, met begeleiding door Stef Visjager, Lucas Derycke en andere gevestigde namen.
“Dit is ook een sectormoment, waarin makers met elkaar in gesprek kunnen treden en ervaringen kunnen uitwisselen”, zegt Lisa Wiegel. “En omdat het een internationaal festival is, krijgen makers ook de kans om te ontdekken hoe het er buiten Nederland aan toe gaat.”
“Ze hoeven niet eens ver over de grens te kijken. De Vlaamse audiomakers die straks in en rond de Brakke Grond zullen performen, tonen hoe je gebruik kunt maken van een ander medium. De manier waarop zij disciplines oversteken en met elkaar mengen, getuigt van een nieuwsgierigheid en onbevangenheid die anderen kunnen inspireren.”
De Mediakaravaan is erbij
Benieuwd naar de audioverhalen op Oorzaken? Je leest en hoort er binnenkort meer over op de lage landen, via de verslaggeving van De Mediakaravaan.
V.l.n.r.: Lara Maenen, Niki Meijer, Luka De Kinder, Loes de Groen en Stefanie De Meerleer trekken samen De Mediakaravaan. Ze worden begeleid door Ilse Himschoot en Evelyne Coussens (midden)Voor, tijdens en na Oorzaken zorgt De Mediakaravaan voor context, verslaggeving en reflectie in de vorm van podcasts (interview, sfeerverslag…) en artikelen (recensie, essay…). De Mediakaravaan is het nieuwe talentontwikkelingstraject van de lage landen. Onder professionele begeleiding brengen cultuurjournalisten in spe verslag uitbrengen over festivals in Vlaanderen en Nederland.
Eerder al brachten de Mediakaravanisten verslag uit van theatertekstfestival Shakespeare is Dead.
Het Oorzaken Internationaal Podcastfestival vindt plaats van 1 tot 4 juni in en rond de Brakke Grond (Amsterdam), en van 7 tot 11 juni in New Metropolis en het Van Eesteren Museum in Amsterdam Nieuw-West.
Reacties
Reacties zijn gesloten.Gerelateerde artikelen
nl
