Afscheid van een boegbeeld uit het literaire leven: Jacques De Decker

Op 12 april is Jacques De Decker overleden, schrijver, theatermaker, vertaler, journalist en leidende figuur in de Franstalige literaire wereld. De Decker werd getroffen door een hartinfarct en overleed in de taxi die hem naar een ziekenhuis bracht. Hij werd 74 jaar. Hij was in het Franse taalgebied een van de grootste kenners en pleitbezorgers van het oeuvre van auteur en dramaturg Hugo Claus (1929-2008).

Il avait, de tout temps, sollicité sa mort
cherchant, avant le terme, à convenir déjà,
des tours et détours que prendrait ce trépas
sachant que par-delà, manquerait tout encor
Il savait de toujours, dès l’âge trébuchant,
où il pouvait passer debout dessous les tables
qu’il marchait, droit devant, vers le sort immuable
réservé à l’humain irrévocablement
Il ne se plaignait pas, se pliait au destin,
il cherchait seulement quel y serait son rôle
refusait d’être objet, victime, simple drôle,
marionnette aliénée aux jeux de ses filins.
Il savait que très tôt il lui faudrait créer
entre son arrivée et son adieu au monde
sa légende à lui seul, son rôle dans la ronde,
dans cet arpent de temps qu’il pouvait gouverner.
C’est là qu’est ma partie ! découvrait-il, heureux
de disposer d’un peu de jeu dans l’engrenage
d’un infime fragment, d’une furtive page
dans le grand livre écrit de la plume de dieu.

Dit gedicht schreef Jacques De Decker eind maart. Volgens zijn vriend, auteur en journalist Jean Jauniaux, had hij zin om, in de tijd die hem nog restte, zich weer helemaal op het schrijven te concentreren.

Na zijn studies Germaanse filologie (Nederlands en Duits) aan de Université Libre de Bruxelles (ULB) was Jacques De Decker aanvankelijk werkzaam in het onderwijs. Hij gaf les aan de vertalerschool van de universiteit van Bergen (Mons), de school voor theater en film INSAS en het Koninklijk Conservatorium in Brussel. Daarna stapte hij over naar de journalistiek. Gedurende veertig jaar werkte hij voor het dagblad Le Soir, waar hij van 1985 tot 1990 de culturele redactie leidde.

Dankzij De Decker kregen ruim vijftig Nederlandstalige theaterwerken een opvoering in het Frans

Op jonge leeftijd speelde De Decker al een prominente en enthousiasmerende rol in de Franstalig-Belgische theaterwereld. Hij was in 1963 mede-oprichter van het Théâtre de l’Esprit frappeur, dat door zijn gewaagde en hedendaagse enscenering een nieuwe wind liet waaien in de Brusselse theaterwereld. Dankzij De Decker kregen ruim vijftig Nederlandstalige theaterwerken een opvoering in het Frans. Hugo Claus was een van zijn geliefkoosde auteurs. Hij vertaalde ook uit het Engels (onder meer Tom Stoppard) en het Duits (b.v. Arthur Schnitzler en Botho Strauss) en had veel belangstelling voor het werk van Ibsen, Strindberg en Tsjechov.

Literaire duizendpoot

De Decker was ook een gevierd romancier. Zijn prozadebuut La Grande Roue (in 1990 als Het Reuzenrad vertaald door Ernst van Altena) werd meteen genomineerd voor de Goncourtprijs. Hij was ook een zeer gewaardeerd literair criticus, essayist en biograaf (onder meer van Ibsen en Wagner). Maar gaandeweg werd hij vooral gezien als een onvermoeibare leidende figuur in de Franstalig-Belgische literaire en culturele wereld en zelfs daarbuiten. Zo was hij ook de voorzitter van de auteursvereniging Beaumarchais in Parijs. En 1997 werd hij, als opvolger van de auteur Albert Ayguesparse, lid van de Koninklijke Belgische Academie voor Taal- en Letterkunde. Vijf jaar later werd hij er vast secretaris, een functie die hij tot voor kort uitoefende. Een jaar nadat hij lid was geworden van de academie, startte De Decker opnieuw met het literaire tijdschrift Marginales. Hij was ook buitengewoon lid van de Kon. Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde in Gent. De Decker steunde ook verschillende plaatsen waar het literaire leven gestimuleerd wordt. Een ervan was passa porta. De Decker was tot voor kort voorzitter van dit internationaal literatuurhuis in Brussel, een functie die hij deelde met de Vlaming Hugo De Greef.

Sinds 1991 was Jacques De Decker lid van de adviesraad van het Franstalige tijdschrift Septentrion, dat ook door Ons Erfdeel vzw wordt uitgegeven. Hij gaf ons vaak nuttige adviezen en sprak in de Franstalige media meermaals zijn bewondering uit voor het blad. We blijven hem daar zeer erkentelijk voor.