NL
Martine Tanghe is 65 geworden vandaag en moet als ambtenaar bij de openbare omroep VRT dus met pensioen. Op 30 november zal ze de laatste keer het nieuws lezen. Op haar eigen onnavolgbare wijze. De lichte glimlach. Nu en dan de opgetrokken wenkbrauwen. De ‘rustigende vastheid’ van die stem.
Martine Tanghe werkt voor de omroep sinds 1978, met een kleine uitstap naar het Vlaams parlement in de jaren 1990, waar ze woordvoerster was. Ze verdween een tijd van het scherm in haar jonge jaren om de wereld rond te zeilen en veel later om kanker te overwinnen. Maar wat overblijft in onze collectieve herinnering is die continuïteit van een in de tijd veranderende en zichzelf blijvende vrouw op dat scherm.
Als je zo lang op het scherm verschijnt, en dan nog in dezelfde functie, als gezicht van het nieuws, dan word je vanzelf een ankerpunt, een vertrouwd meubel in de Vlaamse huiskamer, een icoon. Je wordt het gezicht zelf van het journaal. Wie oud genoeg is, herinnert zich nog andere iconen, Bavo Claes bijvoorbeeld.
Wat Claes overkwam, overkomt nu ook Tanghe. Ze is , door de kracht van het blijven, ook in het consistent hanteren van haar instrument – taal – traag maar zeker uitgegroeid tot het gezicht van het Nederlands zelf, en daar bedoel ik voor alle duidelijkheid de standaardtaal en/of cultuurtaal mee, vandaag een variëteit onder de variëteiten in het ruime, ronkende en rommelige huis van het Nederlands.
Ze is daar terecht voor geprezen en gelauwerd. Dat ze jaren het Groot Dictee zou presenteren, was daar maar een symptoom van.
Toch kan men bij dat loven en prijzen in zekere mate ook spreken van lippendienst.
Wat overblijft in onze collectieve herinnering is die continuïteit van een in de tijd veranderende en zichzelf blijvende vrouw op dat scherm
Een sociolinguïst gebruikte haar naam, maar eigenlijk haar persona, niet zo lang geleden als de incarnatie van een soort Nederlands dat te hoog gegrepen zou zijn, en dus fnuikend was voor meer en meer, vooral jonge en nieuwe in het Nederlands instromende taalgebruikers.
Leest u deze laatste zin nog eens: het “Martine Tanghe Nederlands”, de “Tanghe-norm”, werd weggezet als een voorbijgestreefde, afgedane norm, want te elitair. Toen werd ze eigenlijk al op pensioen gestuurd. Dat ze afgeserveerd werd als presentatrice van het Groot Dictee in 2015, was al een teken aan de wand.
Een jonge Martine Tanghe© VRT
Martine Tanghe is gewoon de incarnatie van een generatie, de laatste die vanuit een dialect (het hare komt uit de grensstreek van West- en Oost-Vlaanderen) opgevoed is met het idee dat de standaardtaal emancipatie met zich meebrengt.
Ze is het bewijs dat je in die standaardtaal ongedwongen en helder kunt formuleren, spreken en leven. Dat idee is vandaag niet meer vanzelfsprekend en wordt niet meer door de spraakmakende – neem dat woord voor een keer ook letterlijk – gemeenschap zo maar gedeeld.
Men zal haar het best eren door het Nederlands te blijven eren. Met meer dan lippendienst.
nl
