de franse nederlanden, kunst

123, wie niet weg is, is gezien: data en technologie voor de toekomst

Met ‘123 data’ en ‘Fluidités: l’humain qui vient’ staan in respectievelijk Rijsel en Tourcoing twee tentoonstellingen rond mens en technologie. Waar ‘123 data’ toont hoe gegevens onze dagelijkse wereld beïnvloeden of beter kunnen doen begrijpen, presenteert ‘Fluidités: l’humain qui vient’ utopische en dystopische beelden over een werkelijkheid waar digitaal en fysiek in elkaar vloeien.

Het is een steil klimmetje op de buitentrap naar de verdieping boven in de Tripostal in Lille waar ‘123 data’ opgesteld staat. De rondreizende expo is een initiatief van het Franse energiebedrijf EDF. De vele straatreclame in de metropool Lille laat vermoeden dat het om een grote expo gaat, maar niets is minder waar. Het gaat om een kleine opstelling van een paar tientallen vierkante meter, waar ook niet zoveel te zien is. Bovendien wordt het geheel gepresenteerd in een vrij schoolse opstelling.

‘123 data’ wil de bezoeker laten nadenken over de vele data die ons leven beheersen en ondersteunen. Op de beide wanden van de Tripostal worden, begeleid door een hip deuntje, continu golven geprojecteerd, gevoed door data uit de metropool Rijsel.
Een grafische presentatie toont ons de inkomensongelijkheid in een aantal grootsteden waarbij de hoogte van de gebouwen afhankelijk is van de levensstandaard van de bewoners. Bezoekers kunnen elders aan de slag met ‘Data Strings’ waarbij je met een touw voorkeuren aanduidt en waarna patronen ontstaan die de smaak van een groep bezoekers representeren.

En zo vind je op elk plekje wel een mooie grafische presentatie van data: van het Facebook algoritme, het wapenbezit in diverse landen of de narratieve structuur van de serie ‘Lost’. Allemaal leuk en inzichtelijk. Maar aan de ribben blijft het niet plakken.

Mens, technologie en toekomst

Een paar kilometer verder in Le Fresnoy in Tourcoing loopt er tot eind april de expo ‘Fluidités: l’humain qui vient’. Daar worden werken gepresenteerd op het kruispunt van kunst en technologie. Het gaat over de verbeelding van onze omgang met technologie, maar ook hoe we de toekomst zien.

Er hangt een wat sinistere sfeer in Le Fresnoy, door de vreemde geluiden en door de verduisterde ruimtes. Toch staat de dystopie niet centraal. Mens en technologie lijken in de werken elkaar nog te verkennen

Bij het binnenkomen bots je op de metersbrede projectie van de prachtige natuurbeelden van Michael Najjar. Hij capteert de transformatie van de aarde en toont die in detail, van beelden uit Ijsland tot Marslandschappen gefilmd door de robot Curiosity. Gletsjers, grotten, watervallen. Het bruist, borrelt, blupt en wriemelt. Door op dezelfde plekken te filmen als de Duitser Alfred Ehrhardt in 1938, geeft hij ook een vervolg aan deze expedities.

Daniel Steegmann Mangrané presenteert met ‘Phantom’ een rondje in een virtueel bos. Met een virtuele bril kan je rondsnuisteren in een stukje Braziliaanse jungle, dat de artiest in hoge definitie heeft gevat en representeert in zwart-witte punten en lijnen. Een exacte kopie dus, maar door de technologie getransformeerd in een surreëel universum.

Er zitten best nog bizarre werken in deze expo, zoals het filmpje ‘Ywy, the android’, waarbij een vrouw aan de praat gaat met een gemodificeerde maïsplant of ‘Uncanny Valley’, een film van Karlos Gil waar een robotmens in figureert. In de film ‘Shadow Stalker’ waarschuwt Lynn Hershman Leeson dan weer voor de uitwassen die te veel controle en data kunnen genereren. Big Brother revisited.

• Le Fresnoy
• technologie
• Tripostal