taal Ingrid Glorie

13 min leestijd

Hoe het Afrikaans een strijd op twee fronten voert

"Er zijn misschien nog 44 mensen die het Afrikaans spreken", zei actrice Charlize Theron onlangs. Klopt dat wel?

Stilte voor de storm

kunst Johannes Lievens

3 min leestijd

Johannes Lievens - Zomereik

Achttien jonge schrijvers uit Vlaanderen en Nederland brengen negentiende-eeuwse artefacten uit het Rijksmuseum tot leven. Met Johannes Lievens kijken we naar de inktkoker van baron Chassé.

edito Samenspel

maatschappij Hendrik Tratsaert

4 min leestijd

Het verlangen om te bewonderen

Hoofdredacteur Hendrik Tratsaert licht het thema van het novembernummer toe: ‘Samenspel - de lijnen tussen sport, kunst en samenleving.’

Samenspel

Voor abonnees

maatschappij Marian Rijk

9 min leestijd

Waarom Nederlandse sportvrouwen wereldwijd triomferen

Het is een van de opvallendste tendensen in de internationale sportwereld: Nederlandse vrouwen winnen de ene medaille na de andere. Dat is geen toeval, maar een kwestie van mentaliteit, gericht beleid, fysieke voordelen en… geografische en infrastructurele omstandigheden.

kunst Edo Dijksterhuis

5 min leestijd

In het vernieuwde Museum Arnhem moeten de tentoonstellingen opboksen tegen de stuwkracht van een gletsjer

Met de nieuwe vleugel en verbeterde indeling kan Museum Arnhem zijn unieke positie in het Nederlandse aanbod verstevigen. Maar de museumstaf moet duidelijk het gebouw nog in de vingers krijgen.

Samenspel

Voor abonnees

geschiedenis Dirk Vandenberghe

12 min leestijd

‘Afrikaanse renners zijn de nieuwe flandriens’

Sportschrijvers Herman Chevrolet en Bieke Purnelle zetten een boompje op over de metamorfose van een wielerterm.

Pieter Coupé

4 min leestijd

Dit lees je in het sportnummer van ‘de lage landen’

Nu de ogen van de wereld zijn gericht op Qatar voor het WK voetbal, trekt de lage landen heldere lijnen tussen sport, kunst en samenleving in het gespierde dossier Samenspel.

literatuur Maarten Dessing

6 min leestijd

Met literatuur bouw je weerstand op voor het echte leven later

Kopzorgen in de klas, dat was het thema van de Dag van de Literatuurkritiek. Schrijvers spoorden docenten aan om na te denken hoe ze psychische kwetsbaarheid via literatuur bespreekbaar kunnen maken.

Samenspel

Voor abonnees

taal Lennert De Vroey

10 min leestijd

Ram bam bam: wanneer sportcommentaar een klankgedicht wordt

Lennert De Vroey, die de grenzen tussen wielercommentaar en theater verkent, onderzoekt in dit stuk het taalspel van sportverslaggevers.

Voor abonnees

maatschappij Tomas Vanheste

10 min leestijd

De Maas: van breuklijn tot brug tussen de Lage Landen

Nu werken Vlaanderen en Nederland intensief samen aan het in toom houden van de rivier en het verdelen van het water in tijden waarin dramatische overstromingen en langdurige droogte elkaar afwisselen.

Voor abonnees

geschiedenis Nelleke Teughels

9 min leestijd

Hoe de toverlantaarn het pad effende voor de film

Vóór de uitvinding van de film waren er al eeuwenlang vormen van vermaak met bewegende beelden, zoals de toverlantaarn, die ook kon dienen voor de verspreiding van kennis.

taal Pieter Coupé

8 min leestijd

Voortvarende neerlandici op het Colloquium Neerlandicum in Nijmegen

Ruim tweehonderdvijftig neerlandici uit de hele wereld kwamen naar de Radboud Universiteit voor het 21ste Colloquium Neerlandicum. Ook de lage landen was erbij.

Voor abonnees

literatuur Lut Missinne

11 min leestijd

In jouw schoenen, in mijn hoofd: hoe verhouden literatuur en empathie zich tot elkaar?

Het is vaste prik in pleidooien voor het belang van literatuur: lezen verhoogt onze empathie, en maakt van ons betere mensen. Klopt die stelling wel?

Voor abonnees

kunst Tijl Nuyts

14 min leestijd

Mosselen, Magritte en Maeterlinck: de universele belgitude van Stromae

Door zijn belgitude en Brusselse patriottisme te laten botsen met een veelheid aan perspectieven, verklankt en verbeeldt Stromae de superdiverse samenleving van vandaag.

Voor abonnees

maatschappij Pieter Leroy

12 min leestijd

Grenzen aan de groei. En aan het optimisme: vijftig jaar hedendaags milieubesef

Pieter Leroy, emeritus-hoogleraar Milieu en Beleid denkt na over wat een halve eeuw maatschappelijke beroering over milieuthema’s heeft opgeleverd voor onze kennis, onze moraliteit, onze politiek? Een stand van zaken met als leidraad een aantal recente boeken.

recensie

Voor abonnees

literatuur Lisa Rooijackers

6 min leestijd

‘Ex Daemon’ en ‘Vloekschrift’ van Arno Van Vlierberghe: de rorschach in het remspoor

Van Vlierberghe overdondert de lezer met uitdagende, intense verzen die getuigen van toewijding en coherentie.

Samenspel

Voor abonnees

kunst Jan Van den Berghe

9 min leestijd

Bloed of bloemen: boksen in de beeldende kunst

Boksen? Voor buitenstaanders is die sport een vorm van geweld, maar veel kunstenaars zien dat anders. Talloze filmmakers, schrijvers en beeldend kunstenaars zijn gefascineerd door de prijsvechterij.

recensie

Voor abonnees

taal Steven Delarue

5 min leestijd

‘Taalmysteries’ ontsluiert raadselachtige feiten over taal

Waar komt het woord fiets vandaan? Waarom nemen Franse jongeren de tromé in plaats van de métro? Het boek ‘Taalmysteries’ geeft antwoorden in 40 columneske miniatuurtjes.

geschiedenis Twan Geurts

6 min leestijd

Adrianus VI, de ‘barbaar uit het Noorden’ die het Vaticaan wilde hervormen

Vijfhonderd jaar geleden werd kardinaal Adrianus van Utrecht onverwacht tot paus verkozen. De ambities van Nederlands eerste en enige paus uit de geschiedenis waren groot.

taal Nicoline van der Sijs

8 min leestijd

Bep, sploot en zoomies: internetkatten laten hun pootafdrukken na in woordenboeken

Internetkatten en -honden gebruiken lolspeak om hun baasjes aan te spreken. Hoe lang duurt het nog voor die nieuwe taal ingang vindt in het Nederlands?

Samenspel

literatuur Frank Heinen

10 min leestijd

Ik klim, dus ik ben: met de fiets naar de top van de Nederlandstalige literatuur

De bewondering én angst die iconische bergen als de Mont Ventoux, Alpe d’Huez of de Tourmalet oproepen, inspireren ook Nederlandse en Vlaamse auteurs. Schrijver en sportjournalist Frank Heinen rijdt een rondje langs meeslepend wielerproza en -poëzie.

recensie

literatuur Barber van de Pol

9 min leestijd

Anjet Daanje wint de Boekenbon Literatuurprijs met ‘Het lied van ooievaar en dromedaris’

Met 'Het lied van ooievaar en dromedaris' bekroont de jury een gulhartige en royale roman.

recensie

Voor abonnees

geschiedenis Tomas Vanheste

6 min leestijd

Alles voor de opvoeding en ontvoogding van de reiziger

Organisaties die reisbestemmingen aanprijzen hebben altijd een ideologisch doel, zo blijkt uit twee recente boeken over de geschiedenis van het toerisme in Vlaanderen en België.

Voor abonnees

kunst Jos Nijhof

9 min leestijd

In het Amsterdamse Bostheater vind je toneelgeluk tussen de bomen

Jos Nijhof gaat op zoek naar het geheim van geslaagd theater in de openlucht voor een groot publiek.

opinie

geschiedenis Anne-Lot Hoek

4 min leestijd

Beste Tom Lanoye, Nederland loopt níét voor op België als het gaat om dekolonisatie

België heeft meer aandacht voor verzoening en de excuses van de koning gaan veel verder, terwijl Nederland zijn zelfbeeld nog onvoldoende heeft gecorrigeerd.

recensie

Voor abonnees

geschiedenis Guido Vanheeswijck

6 min leestijd

Uit verlangen naar afzondering: de Nederlandse jaren van Descartes

In de eerste helft van de zeventiende eeuw woonde René Descartes in de Republiek en gaf hij mee gestalte aan de Hollandse Gouden Eeuw.

Samenspel

Voor abonnees

kunst Manfred Sellink

9 min leestijd

Als schilders gaan schaatsen

Hoewel Nederlanders al sinds de dertiende eeuw ijzers onder hun voeten binden, zijn schaatsers pas vanaf de zestiende eeuw regelmatig te zien op schilderijen – met dank aan de Vlaamse meester Bruegel en… een klimatologisch fenomeen.

kunst Maarten Buser

5 min leestijd

Yaïr Callender brengt het alledaagse binnen in ceremoniële kunst

De installaties en sculpturen van de Surinaams-Nederlandse kunstenaar zijn even filosofisch als praktisch.

recensie

Voor abonnees

literatuur Piet Gerbrandy

7 min leestijd

‘De bijendans’ van Paul Demets is een intrigerend bolwerk van taal

De spanning tussen vrijheid en gebondenheid, tussen liefde en beklemming, beheerst Demets’ nieuwe bundel.

Samenspel

Voor abonnees

maatschappij Dirk Vandenberghe

8 min leestijd

Voetbal kan de wereld (een klein beetje) redden

Voetbalclubs- en organisaties die hun populariteit gebruiken om aan gemeenschapswerk te doen: een schaamlapje of pure maatschappelijke winst? Hoe waardevol zijn de sociale initiatieven van voetbalclubs?

recensie

Voor abonnees

geschiedenis Lieven Desmet

4 min leestijd

Vanuit een oude familiehoeve beziet John Vandaele het eeuwige ‘wieder en gieder’

In ‘De melkboer en de geschiedenis’ schetst auteur en journalist John Vandaele een eeuw vol machtsverschuivingen op het wereldtoneel.

recensie

Voor abonnees

literatuur Dirk Vandenberghe

5 min leestijd

Nikki Dekker beschrijft in ‘diepdiepblauw’ wat we kunnen leren van het water

Dit boek vol bedenkingen over opgroeien als biseksuele vrouw is een avontuurlijke maar niet altijd even geslaagde debuutroman.

Stilte voor de storm

kunst Sixtine Bérard

2 min leestijd

Sixtine Bérard - uw zoekopdracht - "william burges" + "people behind william burges" - heeft geen artikelen opgeleverd

Achttien jonge schrijvers uit Vlaanderen en Nederland brengen negentiende-eeuwse artefacten uit het Rijksmuseum tot leven. Sixtine Bérard schreef een gedicht bij een reukfles.

column Lotte Jensen

geschiedenis Lotte Jensen

3 min leestijd

Een koudere aarde begint voortaan bij jezelf

In deze uitzonderlijk warme herfstvakantie gaat Lotte Jensen na hoe we in het verleden aankeken tegen weersextremen.

recensie

Voor abonnees

literatuur Maarten Dessing

5 min leestijd

Je komt nooit precies te weten hoe het zit in ‘De draaischijf’ van Tom Lanoye

De hoofdpersoon van Lanoye's roman moet alles doen om rechtop te blijven staan. Aan de lezer om te oordelen of dat is gelukt.

Voor abonnees

kunst Mirjam Noorduijn

8 min leestijd

In een prentenboek van Pieter Gaudesaboos moet je vrij kunnen rondlopen

Rode draad in Gaudesaboos’ veelzijdige oeuvre is het verlangen naar geborgenheid en zijn licht absurdistische blik op het leven.

column Thomas Heerma van Voss

literatuur Thomas Heerma van Voss

5 min leestijd

De geur van een volgestouwd atelier

Een brief van Thomas Heerma van Voss aan zijn vaders kat krijgt een bibliofiele editie. De schrijver ging langs bij het boekdrukatelier van de uitgever.

Voor abonnees

literatuur Anne van den Dool

11 min leestijd

Amsterdam, de begeerde boekenstad waar je voortdurend wordt begluurd

De stad dient al decennia als decor van de Nederlandse literatuur. De stad ligt veel auteurs na aan het hart. Tegelijk creëert ze het gevoel voortdurend begluurd te worden.

recensie

Voor abonnees

literatuur Cyrille Offermans

7 min leestijd

Argeloos en kritisch: Carel Peeters als literair criticus en essayist

Bijna 50 jaar is Peeters verbonden aan ‘Vrij Nederland’ en met ‘Lof van de combinatie’ is hij zowat aan zijn 20ste boek toe. Portret van dit monument van de literaire kritiek.

Voor abonnees

geschiedenis Thijs R.C. Vandewoude

7 min leestijd

Duizend jaar Sint-Winoksabdij: monniken, martelaars en manuscripten

In 1022 werd in Sint-Winoksbergen een nieuwe benedictijnerabdij opgericht. Duizend jaar later blijven hier slechts enkele ruïnes van over, maar in de stadsbibliotheek van Sint-Winoksbergen wordt nog altijd een belangrijk manuscript bewaard van een van de beroemdste bewoners.

Voor abonnees

literatuur Jozef Deleu

3 min leestijd

De Keuze van Jozef Deleu: Maria Barnas, Hans Depelchin, Marijke Hanegraaf en Hannah van Binsbergen

Twee keer per jaar kiest Jozef Deleu voor de lage landen uit de recente poëzieoogst vier gedichten die hem bijzonder getroffen hebben.

column Taaltoestanden

taal Marten van der Meulen

5 min leestijd

‘Tandjesgozerbak’ en ‘typcursus’: vloekvermijden voor beginners

Hoe gedraag je je sociaal wenselijk maar benut je toch de talrijke voordelen van de gespierde taal? Daar is een oplossing voor bedacht: de vloekvermijder.

recensie

Voor abonnees

literatuur Thomas Heerma van Voss

7 min leestijd

‘Leesclubje’ van Willem Brakman heruitgegeven: je bent alleen, dat is de basisvoorwaarde

De voornaamste taak van een schrijver? Eenvoudigweg: zorgen dat mensen blijven lezen. Brakman beheerst dat talent uitstekend.

Voor abonnees

kunst Maya Toebat

6 min leestijd

Toen papierknipkunst meer opbracht dan een Rembrandt

Een nieuwe expo richt de schijnwerper op de vergeten Nederlandse papierknipkunst, die ooit flink wat geld en renommée genereerde.

recensie

Voor abonnees

geschiedenis Niels Morsink

5 min leestijd

De mens bloeit door samenwerking en niet door wedijver, schrijft Jan Lucassen in ‘De wereld aan het werk’

Lucassens monumentale geschiedenis biedt verrassende, ook vandaag nog relevante inzichten.

recensie

geschiedenis Nico Van Campenhout

5 min leestijd

Er zit humor in de brieven van arabist en ‘babbelaar’ Nicolaes Cleynaerts

Een nieuwe vertaling van Nicolaes Cleynaerts' brieven kenschetst de selfmade arabist als een nieuwsgierig en humoristisch man.